7
Biologiya o‘qitish metodikasining predmeti bo‘lib biologik
bilimlarning
maqsadi,
mazmuni,
o‘qitish usullari,
shakllari,
o‘quvchilarning tarbiyasi va rivojlanishidir.
Biologiya o‘qitish metodikasining ilmiy – tadqiqot metodlari
1. Maktab
o‘qituvchilarining ish tajribasini kuzatish va
faoliyatidagi ijobiy, salbiy tomonlarini aniqlash;
2. Bu
sohada
to‘plangan
ma’lumotlarni
tahlil
qilish,
umumlashtirish va hal etilmagan muammolarni aniqlashtirish va ularni
hal etish uchun zarur ishchi farazlarni ilgari surish;
3. Ilgari surilgan farazlarning qanchalik
hayotga yaqin ekanligini
aniqlash maqsadida maktablarda pedagogik tajribalar o‘tkazish hamda
tajribaviy, nazorat sinflardan olingan ma’lumotlarni o‘zaro taqqoslash;
4. Kuzatish
va
pedagogik
eksperimentlardan
olingan
ma’lumotlarni tahlil qilish, umumlashtirish va xulosalash;
5. Olingan
ma’lumotlarga asoslanib,
metodik maqolalar,
qo‘llanmalar yaratish va ishlab chiqilgan fikr mulohazalarning ommaviy
maktablarda tekshirishdan o‘tkazish va tasdig‘ini olish;
Hozirgi davrga kelib, biologiya o‘qitish metodikasida o‘tkazilgan
pedagogik tajribalar natijasida “Biologik tushunchalarni rivojlantirish”,
“Biologiyada o‘qitish shakllarining sistemasi”, “Biologiyada o‘qitish
metodlari”, “Biologiyada ekologik tushunchalarni rivojlantirish”,
“Biologiya o‘qitishning moddiy bazaviy sistemasi”, “Pedagogika Oliy
o‘quv yurtlari talaba biologlarning maktabdagi ishga metodik tayyorlash
sistemasi” kabi nazariyalar ishlab chiqilgan va amaliyotga tatbiq etilgan.
Maktablarda o‘qitiladigan biologiya o‘quv fanlarga qarab
“Biologiya o‘qitish metodikasi” fani “Biologiya o‘qitishning
umumiy
metodikasi”, “Botanika o‘qitish metodikasi”, “Zoologiya o‘qitish
metodikasi”, “Odam va uning salomatligini o‘qitish metodikasi” va
nihoyat “Umumiy biologiyaning o‘qitish metodikasi”
kabi xususiy
o‘qitish metodika fanlariga ajratiladi.
Biologiya o‘qitishning umumiy metodikasi barcha biologik o‘quv
fanlariga oid o‘qitishning maqsadi, vazifasi, mazmuni,
prinsiplari,
usullari, vositalari, shakllari, biologiyani o‘qitish tarixi, bosqichlari kabi
8
masalalarni qamrab oladi. Xususiy metodikalar esa u yoki bu o‘quv
fanining mazmuni o‘quvchilarning yoshi bilan bog‘liq dars, darsdan
tashqari ishlar, sinfdan tashqari mashg‘ulotlar, ekskursiyalar,
amaliy va
laboratoriya mashg‘ulotlarini tashkil etish, jihozlash kabilarni diqqat
markazida tutadi.
