Mustahkamlash uchun savollar

99 
15-§. BIOLOGIYADAN YILLIK ISTIQBOL VA MAVZULI
REJA TUZISH YО‘LLARI 
Ma’lumki, umumiy о‘rta ta’lim maktablarida biologiyani 
о‘qitishning asosiy shakli dars sanaladi. Darsda о‘quv fani yuzasidan 
asosiy о‘quv materiali о‘rganiladi, lekin dars о‘qitishning boshqa 
shakllari bо‘lgan darsdan tashqari ishlar, sinfdan tashqari mashg‘ulotlar 
va ekskursiyalar bilan uzviy bog‘liq. Darsdan tashqari ishlar masalan, 
tabiatda, uyda va tirik tabiat burchagida olib borilgan kuzatishlar va 
о‘tkazilgan tajribalar natijalari, ekskursiyada tayyorlangan gerbariylar va 
kolleksiyalardan darsda foydalaniladi. Sinfdan tashqari mashg‘ulotlar 
о‘quvchilarning biologiya о‘quv fanlaridan о‘zlashtirgan bilim va 
kо‘nikmalarini mustahkamlashga, kengaytirishga, rivojlantirishga, 
kasbga ongli ravishda yо‘llashga xizmat qiladi. Demak, biologiyani 
о‘qitishda dars, darsdan tashqari ishlar, sinfdan tashqari mashg‘ulotlar 
va ekskursiyalardan о‘z о‘rnida rejali va samarali tashkil etilishi, ya’ni 
о‘qitishda tizimli yondashuvni amalga oshirilishi lozim. 
О‘qituvchi ushbu mashg‘ulotlarni bir-biri bilan uzviy ravishda 
tashkil etish asnosida biologik ta’lim samaradorligiga erishish, 
о‘quvchilarda ilmiy dunyoqarashni shakllantirish, umumbiologik va 
xususiy tushunchalar hamda о‘quv-amaliy kо‘nikmalarni izchil ravishda 
tarkib toptirish, mantiqiy fikr yuritishga о‘rgatishni nazarda tutadi. 
Biologiyani о‘qitishda tizimli yondashuvni amalga oshirish uchun 
о‘qituvchi о‘quv yili boshida istiqbol reja tuzishi lozim. Mazkur reja 
biologiyani о‘qitishning barcha shakllarini uzviy ravishda qamrab olishi, 
о‘quv dasturidan о‘rin olgan boblar va mavzular bо‘yicha darslar tizimi, 
о‘quv yilidagi choraklar va ta’tillar hisobga olingan holda о‘tkazish 
muddatlari, fanlararo bog‘lanishlar, ekskursiyalar, darsdan va sinfdan 
tashqari ishlar aks etadi. Biologiya о‘qituvchi istiqbol reja tuzishi uchun: 
О‘quv dasturidagi har bir bobning didaktik maqsadini, shuningdek, 
bobdagi 
mavzularning 
ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi 
maqsadlarini aniq tasavvur qilishi; Mavzularni о‘qitishda yil fasllari, 
mavzuning ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsadlari, 
о‘quvchilarda shakllantiriladigan biologik tushunchalar, tarkib 

100 
toptiriladigan kо‘nikmalarni hisobga olgan holda о‘qitish metodlari, 
kо‘rgazma vositalarini tanlashi. О‘quvchilar tomonidan о‘tkaziladigan 
kuzatish va tajribalarning mazmuni va muddatlarini aniqlashi; Darsda 
namoyish etiladigan tajribalarni avvaldan tayyorlash muddatlarini 
belgilashi; Har bir darsda ta’lim-tarbiyaning uzviyligi, boblar, mavzular 
va fanlararo bog‘lanishlarni amalga oshirish yо‘llarini belgilashi; 
О‘quvchilarning mustaqil ishlari uchun didaktik va tarqatma 
materiallarni 
tayyorlash, 
mustaqil 
о‘qish uchun qо‘shimcha 
adabiyotlarni tanlashi; Amaliy 
va laboratoriya 
mashg‘ulotlari, 
ekskursiyalarni tashkil etish uchun zarur bо‘ladigan laboratoriya 
jihozlari va asboblarini aniqlashi lozim. 
Xulosa qilib aytganda, о‘qituvchi istiqbol rejada о‘qitish jarayoni-
ning yaxlitligini nazarda tutishi, о‘z pedagogik faoliyatini shu reja 
asosida tashkil etishi, unda о‘qitishning barcha shakllarining uzviyligini 
ta’minlagan holda ularni о‘tkazish muddatlari kо‘rsatilgan bо‘ladi. 
Biologiyani о‘qitishda foydalaniladigan istiqbol rejani tuzish 
uchun quyidagi jadval namuna sifatida berilmoqda. 
2-jadval 

Download 1,48 Mb.