74
!
!
!
?
?
Bu qo‘zg‘olonlarda podsho hukumati o‘lka tub aholisining mustaqillik
va ozodlik yo‘lidan qaytmasligini, har qanday jabr-zulm, kuchli nazorat va
qattiq jazolar ularni ezgu niyatlaridan chekintirmasligini tushunib yetdi.
Mustamlakachi hukumat o‘lkani qo‘ldan chiqarmaslik uchun ehtiyotkor
va vazmin siyosat olib borish kerakligini anglab, kelgusida qo‘zg‘olonlar
ko‘tarilmasligi uchun har tomonlama ish ko‘rishga harakat qildi.
XIX asrning ikkinchi yarmidagi milliy-ozodlik harakatlari vatanimiz
tarixida milliy mustaqillik va ozodlik kurashi sifatida muhim o‘rin tu-
tadi. Bu davrdagi milliy-ozodlik harakatlari Po‘latxon, Qurbonjon dod-
xoh, Yetim xon, Darvishxon, Muhammad Ali eshon kabilar boshchiligida
bo‘lib o‘tdi.
XIX asrning ikkinchi yarmidagi milliy-ozodlik harakatlarida Turkis-
ton aholisining siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va milliy-ozodlik uchun ku-
rashlari o‘zaro birlashgan holda sodir bo‘ldi.
Xulosa qilib aytganda, XIX asrning ikkinchi yarmidagi milliy-ozodlik
harakatlari o‘lka aholisining ijtimoiy holati, milliy kelib chiqishidan qat’i
nazar, vatan mustaqilligi, yurt ozodligi, xalq erkinligi barchaning umu-
miy maqsadi ekanligini anglatadi.
Qo‘zg‘olonlar xarakteriga ko‘ra milliy-ozodlik ko‘rinishida yuz ber-
di, chunki bu qo‘zg‘olonlarning asosiy kuchi keng xalq ommasi bo‘lib,
ular mustamlakachilik tartiblariga qarshi mardonavor kurash olib bordi.
Ular yurtning haqiqiy fidoyi farzandlari ekanliklarini amalda isbotladilar
va jasoratlari bilan Vatan tarixi sahifalaridan munosib o‘rin egalladilar.
O‘zingizni sinang!
