|
Pedagogika 017, 6-son Bosh muharrirBog'liq 4979 197 2017. 6-sonPEDAGOGIKA
2017, 6-son
64
bajarish kо‘nikmasi haqida gap boradi. Mantiqiy amallar taqqoslash, analiz,
sintez, abstraksiyalash, aniqlashtirish, umumlashtirish, klassifikatsiyalash va
xulosalashni о‘z ichiga oladi. Bu kо‘nikmalar bilimlarni amalda qо‘llash uchun
umumiy hisoblanadi
1
.
Shunday qilib, bilimlar, eksperimental kо‘nikmalar uchun bevosita,
intellektual amallar orqali «ishlaydi». Intellektual kо‘nikmalar talabalarning aqliy
faoliyatida shakllansa, eksperimental kо‘nikmalar esa о‘quv materialining
mazmuni asosida asboblar bilan ishlashda egallanadi. Intellektual amallar
asosida eksperimental kо‘nikmalar shakllanadi. Eksperimental kо‘nikmalar bilan
uzviy bog‘langan va keng tarqalgan intellektual hamda umumо‘quv
kо‘nikmalariga quyidagilar kiradi: hodisani tahlil qilish, ishni rejalashtirish,
maqsadni ilgari surish, о‘quv gipotezasini aniq ifodalash, sharoitni tahlil qilish,
darslik (kitob, metodik kо‘rsatmalar) bilan ishlash, natijani oldindan kо‘ra bilish
va aniq ifodalash, jadvallardan foydalanish, hisoblashlarni bajarish, fizik
formulalardan foydalanish, jadval va grafiklar tuzish, laboratoriya ishi bо‘yicha
hisobotni tayyorlash va xulosa chiqarish
2
.
Intellektual, umumо‘quv va xususiy kо‘nikmalarni shakllantirish yaxlit
faoliyatda, fizikadan о‘quv materiali asosida amalga oshiriladi. Eksperimental
kо‘nikmalarni bir-biriga mantiqan bog‘langan tor, keng, sodda, murakkab,
yetakchi, umumlashgan, mavzular bо‘yicha kabi kо‘nikmalarga sinflash mumkin.
Tor kо‘nikmalar talabaning bitta obyekt (asbob, jism, hodisa) bilan bir
tomonlama tugallangan ishni bajarish qobiliyati, boshqa biror asosga kо‘ra,
о‘xshash bо‘lgan obyektlar bilan bog‘liq bо‘lmagan holda tushuniladi. Faoliyat
mazmuni о‘zlashtiruvchi tomonidan faqat aynan shu obyektga taalluqli jarayon
deb qabul qilinadi. Masalan, talabalar jilgichli reostat bilan ishlashda reostatdagi
0,5A, 100 Om, chо‘g‘lanma lampani о‘rganishda 230 V, 40 W belgilashlar bilan
tanishadilar. Bunda talabalarda reostat va lampadagi belgilashlarni о‘qish va
ularni amaliyotda qо‘llash kabi tor kо‘nikmalar shakllanadi, lekin ular bu
|
| |
