Korxonalarda personalni boshqarish tizimini va rahbarlik uslubini iqtisodiy usullarda




Download 1,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/85
Sana25.01.2024
Hajmi1,04 Mb.
#145784
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   85
Bog'liq
Personal savollarga javoblar

39. Korxonalarda personalni boshqarish tizimini va rahbarlik uslubini iqtisodiy usullarda 
qo‘llash zaruriyati? 
Amaliyotda usullar tizimini to‘g'ri qo‘llash boshqarish tamoyillariga bog‘liq bo‘ladi. Chunki usullar 
har doim boshqarish tamoyillar tomonidan belgilangan qoida, nizom asosida qo‘llaniladi. Bozor 
tamoyillari xo‘jalik rahbarlaridan tashabbuskorlik, korxona faoliyati masalalari bo‘yicha yuqori 
natijalarga erishish maqsadida qayishqoqlik, tavakkalchilikni talab etadi. 


Muvaffaqiyatga intiluvchi rahbar ana shu regulyator va omillarga asoslanib o‘z ishonchi bilan 
boshqalarga yetakchi bo‘lib, ular orqali xizmat ko‘rsatadigan mijozlarni g`alabaga ishontiradi, 
atrofiga istiqbolli xodimlarni yig`ib, ularning hurmatini qozonadi, qo‘l ostidagilarni sevadi, ularning 
muammosini o‘zining muammosi deb tushunadi, ishni yuqori darajada bajarishga tadbirkorlik bilan 
kirishadi.Boshqarishni iqtisodiy usullarining hozirgi paytdagi o‘zgarish omillaridan eng asosiysi 
boshqarishni ilk chiziqli shaklidan gorizontal shakliga o‘tish hisoblanadi. Bunda boshqarish ob‘ektiga 
ta‘sir nafaqat yuqori boshqarish organlari tomonidan, balki korxona bilan bog‘langan mijozlar, 
iste‘molchilar tomonidan amalga oshiriladi. Bunday ta‘sir qilish usullari o‘z ifodasini o‘zaro 
majburiyatlar, bitimlar va shartnomalarda topadi. Iqtisodiy usullarning harakati sharoitida pastki 
bo‘g`inlarga markazlashgan ta‘sir ko‘rsatish susayadi. Iqtisodiyotning pastki bog‘inlari mustaqil 
ravishda qarorlar qabul qilishi uchun katta huquq va imkoniyatlarga ega bo‘ladi. Korxona va 
xo‘jaliklarning o‘z-o‘zini boshqarishga o‘tishi amalga oshiriladi. Boshqarishning, xususan, mehnat 
samaradorligini boshqarishning ishlab chiqarish iqtisodiy maqsadi eng kam jonli va buyumlashgan 
mehnat xarajatlari sarflangan holda shaxsiy va ijtimoiy ehtiyojlarni to‘laroq qondirish uchun zarur 
mahsulot chiqarish bilan belgilanadi. 
Ijtimoiy-iqtisodiy maqsad mehnat jarayonining amal qilish uchun ijobiy ishlab chiqarish va ijtimoiy-
madaniy shart-sharoitlarni yaratish bilan belgilanadi. 
Mehnat samaradorligini boshqarish maqsadlariga erishish vositalari nafaqat kishilar foydali mehnat 
faoliyatining ishlab chiqarish iqtisodiy, ijtimoiy- iqtisodiy va ijtimoiy-siyosiy natijalari amalga 
oshirish, balki natijalarga nominal mehnat va vaqt xarajatlari yordamida erishishni ta‘minlash kerak. 
Mehnat samaradorligini boshqarishning yana bir prinsipini bu moddiy va ma'naviy 
rag'batlantirishning optimal birligi prinsipidir. Bu prinsipni amalga oshirishda xo‘jalik hisobini 
boshqaruvning barcha darajalarida joriy etish muhim ahamiyatga ega. Bunda xodimlarni moddiy 
rag'batlantirish bilan birga yuqori samarali mehnatni ma'naviy rag'batlantirish ham muhim rol 
o‘ynaydi. 
Boshqaruvga aniq holatni, sharoit-tahlilini hisobga olish prinsipi muhim o‘ringa ega. Bu prinsipning 
o‘ziga xos xususiyati shundaki, iqtisodiy holatni to‘g'ri baholay bilish, to‘g'ri qaror qabul qilish va 
xulosa chiqarish kerak bo‘ladi. 
Mehnat samaradorligini boshqarishni optimal tashkil etish maqsadida birinchi navbatda «mehnat 
salohiyati» tushunchasini ilmiy asoslash kerak, undan keyin esa bu maksimal yuqori koeffitsientini 
ta'minlash kerak. 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonalarida personalni boshqarishda iqtisodiy usullarning 
qo‘llanilishi mehnat unumdorligini oshishida muhim ahamiyat kasb etmoqda va o‘zining ijobiy 
samaralarini bermoqda. Menejment usullari tizimida iqtisodiy usullar yetakchi o‘rinni egallaganligi 
sababli, personalga qo‘llashning ahamiyatli tomoni shundaki, xodimlar va ishlab chiqarish jamoasiga 
ularning manfaatli bo‘lishini ta‘minlovchi iqtisodiy sharoit yaratilishidir. Bozor iqtisodiyoti 
ma‘muriy-buyruqbozlik tizimiga nisbatan qarama-qarshi tizim bo‘lib, narx, soliq, kredit va ish haqi 
vositasida o‘zgarishini qat‘iy tartibga solmay, barqarorlikka erishib bo‘lmaydi. Iqtisodiy usullar 
iqtisodiy ta‘sir vositalari yig‘indisidan (narx, kredit, biznes-reja, foyda, soliqlar, ish haqi, iqtisodiy 
rag'batlantirish va h.k.), ya‘ni xo‘jalik faoliyatiga ta'sir etishning har bir jamoa mos xo‘jalik bo‘g'ini 
bilan uzviy aloqada amal qilishini ta‘minlovchi tadbirlardan iboratdir. Korxonalar, aksioner 
jamiyatlari, kichik biznesda muhim boshqaruv usullaridan biri biznes-reja bo‘lib, iqtisodiy 
jarayonlarni umummilliy manfaatlarni ko‘zlab, xo‘jalik amaliyotida ob‘ektiv iqtisodiy qonunlardan 
foydalanish asosida, ongli ravishda, bir maqsadga intilgan holda boshqarishning o‘zaro uzviy bog'liq 
tizimidan iboratdir. Biznes-reja xo‘jalik sub‘ektlari faoliyatining barcha tomonlarini: mahsulot ishlab 
chiqarish va uni sotish, moddiy-texnikaviy ta'minot va ishlab chiqarish fondlaridan foydalanish, 
mehnat va ish haqi, jamoada ijtimoiy jarayonlar va h. k.larni qamrab oladi. Boshqarish usullari 
tizimida iqtisodiy usullar markaziy hisoblanadi. Iqtisodiy usul iqtisodiy mexanizmlar orqali 
boshqarish ob‘ektiga ta‘sir ko‘rsatish ma‘nosini anglatadi. 

Download 1,04 Mb.
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   85




Download 1,04 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 Korxonalarda personalni boshqarish tizimini va rahbarlik uslubini iqtisodiy usullarda

Download 1,04 Mb.
Pdf ko'rish