• Yuvilganlik darajasiga ko‘ra bonitirovkalash koeffitsiyentlari.
  • Tuproq yuvilganlik darajasiga ko‘ra pasaytiruvchi koeffitsiyentlar.
  • Eroziyalangan yerlarni tashxis belgilari




    Download 1,91 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet36/62
    Sana24.11.2023
    Hajmi1,91 Mb.
    #104466
    1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   62
    Eroziyalangan yerlarni tashxis belgilari. 
    № 
    Yuvilganlik darajasi 
    Diagnostik belgilari 
    A+B qatlam qalinligi, sm. 
    B

    qatlam chuqurligi, sm. 
    1 Yuvilmagan 
    >70 
    >21 
    2 Kuchsiz yuvilgan 
    50-70 
    21-31 
    3 O‘rtacha yuvilgan 
    30-50 
    31-51 
    4 Kuchli yuvilgan 
    <30 
    <51 
    5 Yuvilma jinslar to‘plami 
    >75 
    >75 
    Keltirilgan tashxis belgilariga asoslangan holda bonitirovka koeffitsiyentlari 
    ishlangan bo‘lib, M. Yakutilov bo‘yicha quyidagicha tasvirlanadi. 
    27-jadval. 
    Yuvilganlik darajasiga ko‘ra bonitirovkalash koeffitsiyentlari. 
    № 
    Yuvilganlik darajasi 
    Bonitirovkalash koeffitsiyentlari 
    Lyosslar, lyossli jinslar 
    Prolyuvial va delyuvial jinslar 
    1 Yuvilmagan 
    1,00 
    1,00 
    2 Kuchsiz yuvilgan 
    0,95 
    0,95 
    3 O‘rtacha yuvilgan 
    0,90 
    0,95 
    4 Kuchli yuvilgan 
    0,70 
    0,75 
    5 Yuvilma jinslar to‘plami 
    1,00 
    0,65 
    Prolyuvial va delyuvial yotqiziqlar ustida hosil bo‘lgan tuproqlar har xil 
    miqdor va o‘lchamlardagi toshlar, shag‘allar, qum, qumtosh bo‘lak va 
    bo‘lakchalariga boy bo‘ladi. 
    Hozirgi vaqtda pasaytiruvchi koeffitsiyentlar tariqasida quyidagi jadvaldan 
    foydalanish tavsiya etiladi. 
    28-jadval. 
    Tuproq yuvilganlik darajasiga ko‘ra pasaytiruvchi koeffitsiyentlar. 
    № 
    Yuvilganlik darajasi 
    Koeffitsiyentlar. 

    Yuvilmagan 
    1,0 

    Kuchsiz yuvilgan 
    0,9 

    O‘rtacha yuvilgan 
    0,8 

    Kuchli yuvilgan 
    0,7 

    Yuvilma jinslar to‘plami 
    1,0 
    Tuproq tarkibidagi tosh va shag‘allarni birlashtirib skelet, ya’ni tuproq skeleti 
    deyiladi. Skelet miqdori tuproqni ustki qatlamlarida ko‘p bo‘lsa, urug‘ni unib 
    chiqishiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Skelet qo‘shilmalar tuproqni tez isishiga va shu 


    49 
    bois tez qurishiga sabab bo‘ladi. Bevosita toshga tegib turgan o‘simlik yoz vaqtlarida 
    kuyib qolib, qurishgacha boradi. 
    Tuproq qatlamidagi skelet miqdori o‘simlikni ildiz tizimini rivojiga salbiy 
    ta’sir ko‘rsatadi, oziqa elementlarni miqdorini kamayishiga sabab bo‘ladi. 
    Skeletli tuproqlarda suv o‘tkazuvchanlik nisbatan yuqori bo‘lib, suv ushlash 
    qobiliyati past bo‘ladi. 
    I.Aliyeva ma’lumotlariga ko‘ra to‘la dala nam sig‘imi kuchli darajada skeletli 
    tuproqlarda 16-20 %, o‘rta va kuchsizlarida esa 22-28 % bo‘ladi. Qoyali jinslar ustida 
    hosil bo‘lgan tuproqlarda 36-38 % ni tashkil qiladi. 
    Yuqoridagilardan kelib chiqib tuproqning skeletlilik darajasiga ko‘ra 
    koeffitsiyentlarini ko‘radigan bo‘lsak, ular quyidagi chegaralarda joylashadi. 
    29-jadval. 

    Download 1,91 Mb.
    1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   62




    Download 1,91 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Eroziyalangan yerlarni tashxis belgilari

    Download 1,91 Mb.
    Pdf ko'rish