552
evolyutsionxarakterini anglash mumkin. Korreksion faoliyat esa, aynan alohida yordamga
muhtoj, jismoniy va ruhiy kamchiliklari bor bolalarning psixafizologik rivojlanishdagi
xususiyatlarini o‘rganadigan, ularning ta’lim-tarbiyasi bilan shug‘ullanadigan fandir. Ruhiy
kasallarga nisbatan insonparvarlik yondashuvi ilk bor fransuz shifokori, psixiatori Flipp
Pinel ( 1745-1826-yillar) tomonidan ilgari surilgan. U ruhiy kasalliklarni
klassifikatsiyalagan ( turlarga ajratgan)Korreksion faoliyatni tashkil etishimizda biz-
pedagoglar o‘smirlarning vaziyatidan kelib chiqqan holda diognostik faoliyat olib
borishimiz talab etiladi. Bunda bizga yordam beradigan asosiy kuch o‘smir yoshlarning ota-
onasi va mahallasidir. Faqatgina ular bilan hamjihatlikda ishlaga holatdagina bu
muammoning yechimini topishimiz osonlashadi. Rivojlanishida nuqsonlar bo‘lgan
bolalarga nisbatan pedagogik yondashuv XVIII asr oxirlari – XIX asr boshlarida yuzaga
keladi. Aqli zaif bolalarni maxsus usullar yordamida o‘qitish va tarbiyalash g‘oyasini Logan
Genrix Pestalotssi ( 1746-1827-yillar) asoslagan bo‘lsada, biroq o‘z davrida bu fikr qo‘llab-
quvvatlanmadi. I.G.Pestalotssi “aqli zaiflar” bilan ishlash tamoyilining mohiyatini asoslab
berdi: bolaning imkoni yetgan bilimlarni berish, didaktik materiallardan foydalanishda
aqliy va jismoniy tarbiya uyg‘unligiga erishish, ta’limni ishlab chiqarish mehnati bilan
bog‘liq holda tashkil etish; anomal bolalar bilan korreksion-pedagogik faoliyatni tashkil
etuvchi o‘qituvchilarni tayyorlashda zarur o‘quv-metodik bazasini yaratish.
Ruhiy va jismoniy kamchiligi bor bolalar
