|
Ekologik. Har bir turga mansub organizmlar aniq muhit sharoitiga moslashgan bo'ladi.
6. Genetik kriteriya
|
| bet | 10/50 | | Sana | 14.06.2024 | | Hajmi | 424 Kb. | | #263569 |
Bog'liq биогеография лекция узб5. Ekologik. Har bir turga mansub organizmlar aniq muhit sharoitiga moslashgan bo'ladi.
6. Genetik kriteriya. bu kriteriyada har bir turga xos xromosomalar yig'indisi, tuzilishi o'zgacha ranglar bilan bo'yalishi tushuniladi. Bir turdagi xromosoma soni ikkinchi turda takrorlanmaydi.
Demak tur bir-biridan morfologik, fiziologik va biokimyoviy belgilarining yig'indisi bilan farqlanib, ma'lum bir arealni egallab umumiy kelib chiqishiga va ko'payuvchi avlod beradi.
Hozirgi sistematikaning asosini K.Linney turni binarli nomenklatura bilan nomlashni taklif qildi. Har bir tur qo'shma nomga: tug'ish nomi va tur nomi. Shunday qilib, turni nomlashning umumiy bosqichi-lotin tilida ataladi. Turlar arealning kichik bo'limini egallovchi kichik turlarga bo'linadi. Kichik turlar uch nomga ega. Masalan, olmaxonning (tiyin) turi Sciurus Vulgaris MDA davlatlarida quyidagicha kichik turlarga bo'linadi. Sciurus Vulgaris, S.V.formosovi, S.V.jacutensis.
Yaqin turlar tug'ushlarga birikadi, tug'ushlar-tuxumdonga, tuxumdon-otryadga (o'simliklarda) yoki qatorga (hayvonlarda) otryadlar-sinflarga, sinflar-tipga birikadi. Bu ierarxli tizim organizmlar sistematikasidagi har bir tur va kichik turning o'rnini aniqlashga imkoniyat yaratadi. Viruslarning 900 ga yaqin turi mavjud bo'lib (shuning ichida faglar-100) Viruslar hujayrasiz organizmlar, qolgan barcha organizmlar ikki kichik xonlikka bo'linadi: 1. Prokariotlar yoki yadroligacha organizmlar, bularda yadroni tsitoplazmadan ajratib turuvchi membrana bolmaydi, xromosomaga ega emas. 2. Eukariotlar yoki yadroli organizmlar. Prokariotlarga ikki tip (bo'lim) - bakteriyalar va ko'k-yashil vodorosllar kiradi. Ikkalasi qo'shilib drobyankalar podsholigini tashkil qiladi. Eukariotlar uch podsholikka o'simliklar, zamburug'lar va hayvonlarga bo'linadi. Zamburug'lar-birlamchi geterotrof organizmlar. Ular tanasida plastidlar bo'lmaydi. Xujayra devori azotli moddalar aralashgan pektindan (xashorat xitinin yodga tushirish) turadi. Zaxira moddalardan uglevod, glikogen, yog' yig'adi. Kraxmal tuzmaydi. Hayvonlar-birlamchi geterotroflar. Shunday qilib organizmlar sistemasi quyidagicha:
1. Xujayrasiz organizmlar, viruslar yarim podsholigi
II. Prokariotlar yoki yadroligacha organizmlar yarim podsholigi.
III. Eukariotlar yoki yadroli organizmlar yarim podsholigi.
1- O'simliklar podsholigi. 2-zamburug'lar podsholigi, 3-hayvonlar podsholigi.
|
| |
