|
Mantiqiy elementlar bajaradigan funksiyalarBog'liq RAQAMLI TEXNIKAGA Mantiqiy elementlar bajaradigan funksiyalar. Mantiqiy funksiyalarda
kirishdagi va o`zgaruvchi qiymatlarning turli xil amallari termalar deyiladi.
Kirishdagi o`zgaruvchilar qiymatlari va logik funksiyalar qiymatlari termasi
funksiyaning ћaqiqiylik jadvali deyiladi. Jadvaldan foydalanishning afzalligi
shundaki, funksiyaning matematik yozuvi, uning tarkibini ћamma vaqt ћam
yaqqol ko`rsatavermaydi. Quyida asosiy funksiyalar to`ѓrisida bayon
berilgan.
“VA” funksiyasi mantiqiy ko`paytirish yoki konyuksiya deyiladi va
matematik y = x
1
* x
2
ko`rinishda ifodalanadi. Bu funksiya mantiqiy
elementning kirishdagi x
1
va x
2
signallari faqat bir vaqtda paydo
bo`lgandagina, chiqishdagi y signali ћosil bo`lishini anglatadi.
X
1
X
2
Y
1
1
1
0
1
0
0
0
0
0
0
Prinsipial sxemada
belgilanishi
Rele ekvivalenti
Xaqiqiylik jadvali
2.1-rasm. “VA” mantiqiy funksiyasi sxemalari
“YOKI” funksiyasi mantiqiy qo`shish yoki dizyunksiya deyiladi va
matematik ifodalanishi quyidagacha: y= x
1
, v, x
2
. Bu ifoda mantiqiy
х
1
y
х
2
&
у
H
L
у
х
2
х
1
21
elementning kirishda ћech bo`lmaganda x
1
yoki x
2
mavjud bo`lsa,
chiqishdagi y signali paydo bo`lishini anglatadi.
X
1
X
2
Y
1 1
1
0 1
0
1 0
0
0 0
0
Prinsipial sxemada
belgilanishi
Rele ekvivalenti
Xaqiqiylik jadvali
2.2-rasm. “YOKI” mantiqiy funksiyasi sxemalari
“EMAS” funksiyasi mantiqiy inkor deyiladi va matematik ko`rinishi
quyidagicha: u = x. Bu ifoda elementning chiqishdagi y signali, kirishdagi x
signali bo`lmaganda mavjudligini va aksincha bo`lishini anglatadi.
Prinsipial sxemada
belgilanishi
Rele ekvivalenti
Xaqiqiylik jadvali
2.3-rasm. “ EMAS ” mantiqiy funksiyasi sxemalari
Yuqorida ko`rsatilgan qoidalarni boshqa tipdagi qurilmalarda qo`llash,
ularni avtomatik boshqarish tizimi tenglamalariga mos tarzda ulash elektr
sxemalarini tuzish yo`li bilan bajariladi.
х
1
х
2
HL
у
у
х
1
y
х
2
1
y
x
H
L
у
х
у
х
0
0
1
1
у
|
| |
