44
hokazo boʻladi. Sifatli monitorlarda qoʻshni lyuminofor nuqtalar
orasidagi masofa 0,22 mm dan kamni tashkil etadi.
Tasvirni ekranda
koʻrish uchun 72 dpi, lazernom printerda chop etish uchun 150-200 dpi
yetarli.
Tajriba
asosida
aniqlanganki,
chop
eishda
aslning
oʻtkazuvchanligi chiqaruvchi rastr qurilmasining liniaturasidan 1.5
marta katta boʻlishi lozim.
Rastrlashning
ikki
modulyatsiyasi
mavjud:
amplitudali
modulyatsiya va chastotali modulyatsiya. Amplitudali modulyatsiyada
har bir element uchun rastr nuqtasi oʻlchami
hisoblanadi, u
yacheykadagi ton intensivligiga bogʻliq. Intensivlik qancha katta
boʻlsa,
rastr
elementi
shuncha
zich
joylashadi.
Chastotali
modulyatsiyada tonning intensivligi bir xil oʻlchamli nuqtalar orasidagi
masofa bilan rostlanadi. Bu rastrlashda har xil tondagi rastrlarda har xil
sondagi nuqtalar yotadi.
Rastr tasviri nuqtasi oʻlchami aslni rastrlash parametri va usuliga
bogʻliq. Rastrlash chogʻida asl ustiga toʻr (setka) chizigʻi qoplangandek
boʻladi, uning yacheykasi rastrni tashkil etadi. Toʻr
chastotasi
dyuymdagi chiziqlar (liniyalar) soni bilan oʻlchanadi va
liniatura deb
yuritiladi va
lpi (line per inch) deb belgilanadi. Gazetani chop etish
uchun uchun — 65-85 lpi, jurnallar uchun — 85-133 lpi, badiiy
reklama uchun — 133-300 lpi taklif etiladi.
Tasvir ranglarini ekranda chiqarish RGB (qizil, yashil, koʻk),
printerga chiqarishda CMYK (havorang, purpur, sariq, qora) formatdan
foydalanadi (3.3-rasm).
3.3-rasm. Ranglar jilosi.
A Grafikaning ikki turi boʻlganidek,
ularni qayta ishlaydigan
muharrirlarning ham ikki turi mavjud. Rastrli grafika bilan ishlaydigan
45
muharrirlar jumlasiga Adobe Photoshop, The Gimp, Paint.Net
kabilar
kiradi. Vektorli grafika bilan ishlaydigan muharrirlar jumlasiga Corel
Draw, Illustrator, AvtoCAD kabilar kiradi.
dobe Photoshop - Adobe Systems kompaniyasining rastrli grafik
muharriri (3.4-rasm). Hozir Photoshopning Mac OS X/Mac OS va
Microsoft Windows platformalari uchun versiyalari mavjud boʻlib keng
foydalanadi. Uning imknoyatlari koʻp:
Koʻp qavatli tasvirlarni yaratish;
Matn bilan ishlash boʻyicha koʻp imkoniyatli uskunalar;
100 ortiq filtr va maxsus effektlar;
Bir necha oʻnlab chizish, konturlarani qirqish asboblari;
Tasvirlarni birlashtirish (uygʻunlashtirish),
tekstura bilan
ishlash;
Barcha keng qoʻllanadigan grafik formatlar bilan ishlash;
Tasvirning qismini belgilab ajratish va qayta ishlash
professional asboblari;
Bajarilgan
oʻzgartirishlarni
koʻpqadamli
orqaga
qaytarishning (voz kechishning) mavjudligi va hokazo.
3.4-rasm. Adobe Photoshop ish oynasi.
Grafik fayllar formatlari koʻp. Rastrli grafika fayllari 390 ga
yaqin, vektorli grafika fayllari esa 140 taga yaqin formatga ega.
Quyida koʻp uchraydigan ayrim formatlar haqida ma‘lumot keltiriladi
[9].
