Nazariy materialni oʻrganish bloki

73 
Odatda mavzular boblarga umumlashgan holda alohida ekranlarda 
paydo boʻladi. Mavzu boʻyicha nazariy material asosiy va qoʻshimcha 
matnlarga ajralgan holda berilishi maqsadga muvofiq. Oʻrganish 
materialidagi eng muhim (yodda tutish lozim boʻlgan) ma‘lumotlarni 
alohida ekranda ovoz bilan keltirilishi samarali hisoblanadi. Odatda bir 
mavzuda ―yodda tutish‖ jumalalari soni 4-5 dan oshmaydi [12, 13].
Yechib koʻrsatilgan misollar bloki. Bunda misol tariqasida 
masala yechib koʻrsatiladi. Talaba misoldan foydalangan holda 
vazifani mustaqil bajaradi.
Nazorat savollari va vazifalari bloki. Oʻtilgan mavzu yuzasidan 
savollar va vazifalar keltiriladi. Talaba javob tariqasida kiritgan 
ma‘lumotning toʻgʻri kiritilganligi, mantiq jihatdan toʻgʻri ekanligi 
tekshiriladi va natija ekranga chiqariladi.
Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar bloki. Oʻtilgan nazariy 
materiallarni va vazifalarni bajarish hamda amaliy koʻnikmalarini 
mustahkamlash uchun talabalarga tavsiya etiladigan topshiriqlar 
toʻplami keltiriladi. 
Mamlakatimizda va xorijda yaratilgan elektron darsliklar tahlili va 
soha mutaxassislari tavsiyalari asosida quyidagilarni keltirish mumkin: 

Elektron darslikda quyidagi turdagi materiallar (bloklar) 
boʻlishi tavsiya etiladi: mavzu matni (asosiy va qoʻshimcha), tayanch 
soʻzlar, izohli lugʻat, test, savol va topshiriqlar, tasvir, animatsiya, 
video, audio, mashq, oʻyin-lavha (12.1-rasm).

Materiallar, avvalo, Davlat ta‘lim standartlariga mos 
boʻlmogʻi lozim.

Materiallarni 
oʻquvchiga 
yetkazishda 
foydalanilgan 
pedagogik va texnologik senariylar elektron darslik muvaffaqiyati va 
samaradorligini belgilaydi.
Aksariyat elektron darsliklarda puxta pedagogik va texnologik 
senariy joriy etilmaganligi uchun ular bir talay oʻquv materiallarining 
shunchaki toʻplamiga aylangan. Unda hech qanday ta‘lim traektoriyasi 
hisobga olinmagan. Materialni oʻrganishning ketma-ketligi joriy 
etilmaganligi uchun oʻquvchi qayerdan boshlab oʻrganishni ham 
bilmaydi. Bunday elektron darslikni oʻquv jarayoniga joriy etishdan 
foyda yoʻq [15].
An‘anaviy bilim berish bosqichlaridan elektron darslikda ham 
foydalanish lozim, ya‘ni yangi mavzuni oʻrganish va shu mavzudan 
olingan bilimni mustahkamlash. Ularni elektron darslikda quyidagi 

74 
rejimlar sifatida berilishi maqsadga muvofiq: ―Oʻrganish‖ va 
―Mustahkamlash‖. Ushbu boʻlinish klassik boʻlinma boʻlsada, 
elektron darslik yaratish boʻyicha mahalliy va xorijiy mutaxassislar 
ishlarida ham qaysi oʻquv materiali qaysi boʻlinmada kelishi aniq 
koʻrsatilmagan.
Aslida har bir materialning qaysi boʻlinmada boʻlishi mavzuni 
oʻzlashtirish uchun juda muhum. Ayrim materiallar faqat ―Oʻrganish‖ 
yoki ―Mustahkamlash‖ rejimi uchun xos boʻlsa, ayrimlarining har 
ikkala rejimda ham boʻlishi maqsadga muvofiq (4.4-rasm) [12,13]: 
4.4-rasm. Oʻquv materiallarining rejimlar boʻyicha taqsimoti. 

Download 3,34 Mb.