• Qullarni ozod qilish.
  • Yashash huquqi.
  • Bag‘rikenglik.
  • Reja: Islom shakllanishidagi tarixiy sharoit, Islom dinining vujudga kelishi




    Download 0,63 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet4/18
    Sana22.01.2024
    Hajmi0,63 Mb.
    #142787
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18
    Bog'liq
    \'ÈÑËÎÌ ÄÈÍÈ ìàúð 2021-22 ËÎÒÈÍ

    Aqso masjidi. (arab.-uzoqdagi masjid)-Quddus (Iyerusalim) shahridagi 
    yahudiylik an’anasida muqaddas hisoblangan (Sulaymon ibodatxonasi). Qur’onda 
    shu nom bilan tilga olingan. Islomdan ilgari arablar, undan keyin musulmonlar 
    jamoasining a’zolari Aqso masjidi tomonga qarab ibodat qilganlar. 624 yili 
    Makadagi Ka’ba qibla deb e’lon qilingandan keyin u tomonga qarab ibodat qilish 
    tо‘xtatilgan.
    Shu tariqa Madinada vahiy orqali islom teokratiyasining Muqaddas qonuni 
    shariat tushirildi. Shariat diniy, ijtimoiy va yuridik ta’limotlarning asosiy 
    tamoyillari, chunonchi: Umma, adliya, qullarni ozod qilish, yashash huquqi, nikoh, 
    azon, qibla, bag‘rikenglik va boshqalar ta’riflab berildi. Ushbu tamoyillarga 
    musulmonlar hozirgacha rioya qilib keladilar.
    1
    Umma-madinada Muhammad Payg‘ambar izidan borgan va islom dinini qabul 
    qilgan kishilar jamoasi. Muhammad ummati deyilganda ana shu jamoa keyinchalik 
    barcha muslmonlar tushunilgan. Bu ummaga kirgan makkaliklarni birlashtiruvchi 
    zamin qon qarindoshlik, urug‘chilik tamoyili emas, yagona Allohga e’tiqod 
    birlashtiradi. 
    AdliY. Islomgacha qonga qon olish qoidasi amal qiladi: agar bir jamoa a’zosi 
    boshqa jamoa vakilini о‘ldirsa yoki yarador qilsa, birinchi jamoa qasos olish 
    huquqiga ega bо‘ladi. Qur’onda Kimki u qasosni sadaqa qilib kechib yuborsa, u 
    gunohlariga kafforatdir. Alloh nozil etgan oyatlar bilan hukm qilmaydiganlar, anna 
    о‘shalar zolimlardir. (Moida surasi, 45-oyat.) 
    Undan tashqari Qur’oni karim bir mо‘min boshqa mо‘minni qasddan о‘ldirsa, 
    uning jazosi jahannamdir degan. 
    Qullarni ozod qilish. Musulmonlarga islomni qabul qilgan qullarni ozod 
    qilishni buyuradi. Abu Hurayra (RA) rivoyat qiladi: “Har qanday kishi bir 
    1
    Қаранг: Ислом ҳуқуқи. Олий ўқув юртлари учун дарслик. Раҳманов А.Р, Раҳманов А.Р. –Тошкент: 
    “ТДЮИ” нашриёти, 2007, Б. 48. 



    musulmon kishini qullikdan ozod qilsa, Alloh taolo о‘shal qulning (ozod bо‘lgan) 
    har bir a’zosi badaliga uning bir a’zosini jahannam о‘tidan xalos qilur dedilar.
    Yashash huquqi. Islomgacha johiliyat davrida Arabistonda qiz tug‘ilishini 
    xoxlamagan arablar ularni tug‘ilgan zahoti triklayin kо‘mib tashlardi. Qur’on 
    bunday odamkushlikni ta’qiqladi: “Yey, insonlar, bolalaringizni qashshoqlikdan 
    qо‘rqib о‘ldirmangiz ularga ham, sizlarga ham Biz rizq berurmiz. Ularni о‘ldirish 
    shubhasiz katta gunohdir”. (“Al-isro” surasi 31-oyat). 
    Nikoh. Nikohda ayol о‘z sepiga egalik qiladigan, erining mol mulkini meros 
    qilib oladigan, shaxsiy mulkka ega bо‘ladigan, moliyaviy masalalarni hal qilishda 
    ishtirok etadigan bо‘ldi. Etimlar va bevalarni ximoya qilish uchun kо‘p xotinlikka 
    ijozat berildi. Kо‘p xotinli erga о‘zining barcha xotinlariga nisbatan adolatli 
    bо‘lish talab etiladi.
    Azon - namozga chaqirish. Birinchi muazzin (namozga chaqiruvchi) islom 
    dinini qabul qilganidan keyin ozod bо‘lgan habash qul Bilol bо‘lgan. Qibla 
    musulmonlar namoz vaqtida qarab turadigan tomon. 
    Dastlab Muhammad Payg‘ambar musulmonlarni Quddus (Iyerusalim)ga qarab 
    namoz о‘qishga buyurgan. Lekin Madinada nozil bо‘lgan Qur’on oyati bilan 
    Makkadagi Ka’ba (Baytulloh) muslmonlar uchun Qibla qilib belgilangan. 
    Ka’badagi Muqaddas masjid islomning bosh ziyoratgohiga aylandi.
    Bag‘rikenglik. Qur’onda yahudiylar va xristianlarga nisbatan bag‘rikenglikni 
    buyuradi. Ularning muqaddas kitoblari Tavrot va Injilni muqaddas deb e’lon 
    qilingan, ammo yahudiylar va xristianlar tо‘g‘ri yо‘ldan ozishda ayblanganlar. 
    Islom dinida zо‘rlash yо‘q. 

    Download 0,63 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18




    Download 0,63 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Reja: Islom shakllanishidagi tarixiy sharoit, Islom dinining vujudga kelishi

    Download 0,63 Mb.
    Pdf ko'rish