• Bank kartalaridan foydalanish
  • Shukurov akmal uktamovich iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari




    Download 4,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet17/70
    Sana22.11.2023
    Hajmi4,32 Mb.
    #103627
    1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   70
    Bog'liq
    A.Shukurov O\'quv qo\'llanma 2-qism 2021
    KL-Инструкция 4-23 по охране труда для тракторист, 6 mustaqil ish, 01. Ёшлар қонунлиги, Tarix, 14 ЯНГИ Намунавий Устав лотин 25 08 (2), AX, 9-m m, Ikkinchi jahon urushi jahon sahnasida mavjud sharoitni o, PF-5712 29.04.2019, Степени сравнения прилагательных, Media ishchi, ZULFIYA TOYCHIYEVA 2-YODLASH TESTI, 817-826, e ta\'lim
    41 
    Elektron bank xizmatlari. Bugungi kundagi mavjud banklarning 
    kо‘pchiligi strategik vazifalari qatorida xizmatlarni universallash va mijoz 
    bazasini 
    kengaytirishni 
    nazarda 
    tutadi. 
    Bnklar 
    biznesni 
    diversifikatsiyalash, yangi о‘rinlarni qidirish va taklif etilayotgan xizmatlar 
    spektrini kengayti-rish yо‘nalishida doimiy ishlarni zarurligida bozor 
    dinamikligi va raqobat-ning kuchayishini qо‘yadi. SHunga kо‘ra, kо‘plab 
    banklar uchun elektron xizmatlarni rivojlantirish nafaqat dolzarb yangilik 
    kiritish, balki faoliyat-ning strategik yо‘nalishiga aylandi. Ekspertlar 
    fikricha, biznesni yuritish-ning elektron yо‘liga о‘tish – zamonaviy bank 
    ishining eng muhim tendensiyalaridan biri hisoblanadi.
    Bank elektron xizmatlari g‘oyatda turli kо‘rinishda, biroq ularni 
    о‘rsatishdagi asosiy mezon mijozga elektron xizmat kо‘rsatish texnologi-
    yasi hisoblanadi. Quyidagi xizmatlarni ajratish zarur: bank (moliyaviy) 
    kartalar yordamida xizmat kо‘rsatish; mijozlarga masofaviy bank 
    xizmatlarini kо‘rsatish; banklararo elektron о‘tkazmalar; elektrong tijorat 
    doirasidagi pul hisob-kitoblari (tо‘lovlar).
    Bank kartalaridan foydalanish 
    Jami turli xil kartalardan asosan tovar va xizmatlari hisob-kitobi 
    (tо‘lov) uchun, ba’zi vaqtlarda esa kredit olish va bank yoki filiallardan 
    (kо‘rsatilgan punktlarda naqd berish) va bank avtomatlari orqali (banko-
    matlar) pulni naqd olish, bankka bankomatlar orqali naqd pullarni kiritish 
    kabi boshqa pulli operatsiyalarni amalga oshirish da foydalaniladigan 
    moliyaviy kartalarni, ya’ni shaxslashtirilgan kartalarni (kamdan kam 
    istisno bilan) ajratish zarur.
    Kartalar, albatta, istalgan muassasa yoki savdo/servis tashkilotida va 
    istalgan bankda emas, balki ulardan qaysi biri ushbu kartalar xizmat 
    qiladigan (karta xizmati joyi) tо‘lov tizimiga kirsagina tо‘lovni qabul 
    qiladi. Oxirgilardan tashqari, tо‘lov tizimi tarkibiga bank-emitentlar, 
    ekvayrer marazlar, protsessingli markaz (markazlar) va hisob-kitob 
    (kliring) bank (banklar) kiradi. О‘z-о‘zidan kelib chiqadii, iо‘lov tizimi 
    ishtirokchilariga mijozlar – karta egalari va foydalanuvchilarini ham 
    kiritish zarur.
    Bank kreditlari turli mezonlarga (belgi) bо‘yicha shakllarning tо‘liq 
    qatorida (toifa): ular tayyorlangan materialgacha; kartaga zaruriy axborotni 


    42 
    kiritish yо‘li bо‘yicha; umumiy taklif bо‘yicha; emitent bо‘yicha 
    tasniflanadi.
    Bank kartalari- bu banklar chiqaradigan va mijozlar orasida jalb etish 
    uskunasi sifatida foydalaniladigan moliyaviy kartalar. Bunda ular: shaxsiy 
    kartalar; boshqa banklar (mahalliy va xorijiy); turli tо‘lov tizimlari 
    kartalari (milliy va xalqaro — Visa, EuroCard/MasterCard va boshqalar) 
    kartalarini chiqarish va/yoki tarqatishlari mumkin.
    О‘zbekiston hududida bank kartalari emissiyasi kredit tashilotlari 
    orqali amalga oshiriladi. Bank kartalari sotuvchilarga tovar va qо‘shimcha 
    xizmatlar imonini beradi. Ular sotuvchiga kreditni xaridorga “bank qо‘li” 
    bilan taqdim etishga imon beradi. Bunda sotuvchi о‘z pullarini bandan 
    xaridor sotib olingan narsaga pul tо‘lashi bilanoq kechikmasdan oladi. 
    Shunday ekan, kartalar bankdan kreditni bevosita “xorijga” iste’molchiga 
    xizmat qilish bilan kiritishga imkon beradi.
    Bunda bankning foydasi foydalanuvchiga taqdim etilgan karta orqali 
    kredit hisobiga foiz olish, hisob-kitob bо‘yicha operatsiya amalga oshirish 
    hisobiga komissiya olish, mijozlar pul vositalarini, jumladan, minimal 
    pasaymagan qoldiq sifatida jalb etishdan iborat.
    Tо‘lov tizimining ishtirokchiga munosabati tashkiloti ikki rejim: off-
    line rejimi va on-line rejimini kо‘rib chiqishi mumkin.
    offline rejimi. Protsessing markazga ulangan rejimli bank-emitent 
    uchun eng kо‘p oddiy va arzon hisoblanadi. Bank protsessing markazga 
    о‘z mijozlariga karta bо‘yicha tranzaksiyani avtomatlashtirishga ruxsat 
    beradi.
    Bank AHM protsessing markazida joylangan bankning ma’lumotlar 
    bazasida о‘zgartirishlar kiritish haqidagi topshiriqqa tayyorgarlikni 
    ta’minlovchi dasturni qо‘llaydi (mustaqil ishlab chiqilgan, buyurtma qilin-
    gan yoki tayyor sotib olingan). Protsessing markazga muvofiq о‘rnatilgan 
    muddatda ban о‘z mijozlari operatsiyalari haqida hisobot oladi. Avtomat-
    lashtirish uchun javobgar protsessing markazga yuklangan.
    Bunday sxemalarning oddiy va yuqori bо‘lmagan narxiga qaramay
    uni qо‘llovchi bank mijozlar hisob-kitobini tezkor boshqarish dastagini va 
    bankda ularga xizmat qilish epchilligini yо‘qotadi, shunda mijoz hisobga 
    faqat karta yordamida kira oladi, ma’lumotlarning protsessing markaz 


    43 
    bazasiga kelib tushishi esa bir necha soat vaqtni tashkil etadi. Shunday 
    qilib, bank mijozlar bilan bog‘liq barcha operatsiyalar haqida uni 
    tugatgandan sо‘ng bir kun о‘tib ma’lumotga ega bо‘ladi.
    Online rejimiBu rejimda bank ixtisoslashtirilgan jihozlar va dasturiy 
    ta’minot bilan qо‘rollanadi, ma’lumotlarni uzatish tarmog‘iga ulanadi yoki 
    protsessing markazga ajratilgan kanal orqali birlashadi. Bank karta ma’lu-
    motlar 
    bazasi, 
    hisob 
    va 
    qoldiqlarni 
    mustaqil 
    kiritadi 
    hamda 
    tranzaksiyaning protsessing markazidan kelib tushganlarni faollashtiradi. 
    Bu holatda bank mijozlar hisobini boshqarishga, ularga hisobga kirish 
    uchun turli moliyaviy uskunalardan foydalanishga va real vaqt rejimida 
    uni debetga yozib qо‘yishga imkon berishga ega bо‘ladi. Bundan tashqari, 
    bank (kartalarni tezkor bloklash) hisobni yopishi ham mumkin.

    Download 4,32 Mb.
    1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   70




    Download 4,32 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Shukurov akmal uktamovich iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari

    Download 4,32 Mb.
    Pdf ko'rish