Pog‘onama-pog‘ona sug‘orish




Download 13,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/197
Sana21.05.2024
Hajmi13,74 Mb.
#247359
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   197
Bog'liq
2rvAPcPsrRZZdBe1KYZc6NQtkhIVSPBObuzOsPV5

3.3.5 Pog‘onama-pog‘ona sug‘orish 
Katta nishabli sug‘oriladigan ekin maydonlarida oddiy 
egatlab sug‘orish usuli qo‘llanilganda egatning butun uzunligi 
bo‘ylab tuproqning tekis namlanishi uchun suv egatning oxiridan 
tashqariga oqizib qo‘yiladi.
Ayniqsa, tuproqlari o‘rtacha va kam suv o‘tkazuvchan 
bo‘lgan katta va tik nishabli yerlar sharoitida sug‘orishga 
berilayotgan suvning katta qismini egatdan tashqariga chiqarib 
behudaga oqizib yuboriladi. Katta nishabli ekin maydonlarida 
suvning behudaga oqizilishini kamaytirish uchun ekinlarni 
pog‘onama-pog‘ona sug‘orish usuli qo‘llaniladi.
Nishabligi 0,005 dan yuqori bo‘lgan maydonlarda 
pog‘onama – pog‘ona sug‘orish usuli qo‘llanilganda ekin dalasi 
uzunligi bo‘ylab bir nechta pog‘onalarga bo‘lib chiqiladi. Bunda 


175 
dalaning butun uzunligi bo‘ylab “shoxariq”, dala pog‘onalari 
egatlariga suv berish uchun suv tarqatuvchi o‘qariqlar olib 
chiqiladi. O‘qariqlar orasidagi masofa dalaning sharoitidan kelib 
chiqib 50-70 m masofalarda tayinlanadi. Sug‘orish birinchi 
pog‘ona egatlariga suv berish bilan boshlanadi. Xuddi shu vaqtda 
2-pog‘onaning egatlari tayyorlab turiladi.
Birinchi pog‘onadagi egatlardan oqavaga chiqqan suvlar 
ikkinchi pog‘onadagi egatlarni sug‘orishga yuboriladi, ikkinchi 
pog‘onadan shakllangan oqava suvlar esa uchinchi pog‘ona 
egatlarini sug‘orish uchun yuboriladi (3.7-rasm). 
Har bir pog‘onadagi egatlarni sug‘orish uchun alohida toza 
suv berilsada, uning miqdori avvalgi pog‘onadan chiqqan oqava 
suvning miqdoriga teng ravishda kamaytirib boriladi. Bu holat 
suv dalaning oxiriga yetguncha qaytariladi.
Daladan shakllanadigan oqava esa faqat oxirgi pog‘onadan 
chiqadigan oqavadan iborat bo‘ladi.
3.7-rasm. Ekin dalasini pog‘onama-pog‘ona sug‘orish sxemasi


176 
Pog‘onama-pog‘ona sug‘orishda sug‘orilayotgan daladan 
hosil bo‘ladigan oqava suvlardan qayta foydalanish natijasida 
dalaga beriladigan toza suvning umumiy miqdori 15-20% ga 
kamayadi.
Sug‘orishda bir marta ishlatilgan suvning sifatini pastdagi 
dala tuprog‘i holatiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkinligi, 
pastdagi dalani sug‘orish muddatini yuqoridagi dalaning 
sug‘orish muddatiga to‘liq bog‘liq bo‘lishi pog‘onama-pog‘ona 
sug‘orishning asosiy kamchiliklari sanaladi.

Download 13,74 Mb.
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   197




Download 13,74 Mb.
Pdf ko'rish