35
Monteske, J.Medison, J.J.Russo, E.Berk, Liberalizm, Konservatizm,
Axmad
Donish, M.Bexbudiy.
Nazorat uchun savollar:
1. Dastlabki ijtimoiy siyosiy fikr nimalarda ifodalangan?
2. Kanfutsiy ijtiimoiy siyosiy qarashlarining moxiyati nimada?
3. Platon, Aristotel, sitseron ijtimoiy siyosiy qarashlarini taxlil qilib bering?
4. Uyg‘onish, Reformatsiya tushunchalarining mazmun moxiyati nimada?
5. O‘rta asr Sharq mutafakkirlari ijtimoiy siyosiy qarashlarining moxiyatini
tushuntiring?
6.Yangi davr Yevropa allomalari ijtimoiy siyosiy
qarashlarining moxiyati
nimada?
7. Liberalizm, Konservatizm g‘oyalarining moxiyati nimada?
8.
Axmad Donish, M.Bexbudiy ijtimoiy siyosiy qarashlarining moxiyati
nimada?
3-mavzu: AHOLI DAROMADLARINI OShIRIShDA OYLIK ISh
HAQINING O‘RNI.
Reja:
3.1.Mexnat va oylik ish haqining ijtimoiy iqtisodiy moxiyati va uning turlari.
3.2.Mexnat va oylik ish haqi borasida nazariy yondashuvlar.
3.3.Axoli daromadlari va uning xususiyatlari.
3.4.O‘zbekistonda axoli daromadlarini oshirishga qaratilgan siyosat.
3.
1.Mehnat va oylik ish haqining ijtimoiy iqtisodiy moxiyati va uning
turlari.
Mehnat haqi shakli va tizimlari, mukofotlar, qo‘shimcha to‘lovlar, ustamalar,
rag‘batlantirish tarzidagi to‘lovlar jamoa shartnomalarida, shuningdek ish beruvchi
tomonidan kasaba uyushmasi qo‘mitasi yoki xodimlarning boshqa vakillik organi
bilan kelishib qabul qilinadigan boshqa lokal hujjatlarda belgilanadi. Mehnatga haq,
qoida
tariqasida, pul shaklida to‘lanadi. Mehnat haqini natura shaklida to‘lash
36
taqiqlanadi (istisno sifatida qishloq xo‘jaligi vakillari xodimlarga mehnat haqini
o‘zlari yetishtirgan va qayta ishlangan mahsulotlar bilan (natura) to‘lashi mumkin).
Mehnatga ishbay haq to‘lashda sarf etilgan vaqtdan qat’iy nazar, har bir ishlab
chiqarish birligi uchun belgilangan summada haq to‘lanadi. Mehnatga vaqtbay haq
to‘lashda ishlab chiqarish hajmidan qat’iy nazar, soatbay, kunlik, haftalik yoki oylik
vaqt me’yori uchun haq to‘lanadi. Mehnatga uyg‘unlashgan tartib bo‘yicha haq
to‘lashda har bir ishlab chiqarish birligi uchun to‘lanadigan haq miqdori belgilanadi.
Shu bilan birga, ma’lum vaqt uchun kafolatlangan ish haqi tayinlanadi
