Testning muvofiqligi (yoki obyektivligi)
test natijalarini
uni o‘tkazayotgan yoki baholayotgan shaxsning individual
shaxsiy sifatlariga bog‘liq emaslik darajasi bilan xarakterlanadi.
Muvofiqlik aynan o‘sha sinaluvchilarda turli eksperimentatorlar,
hakamlar,
ekspertlar tomonidan o‘lchangan (baholangan)
natijalaming o‘zaro mos tushish darajasi bo‘yicha aniqlanadi.
Hattoki instrumental tadqiqotlami o ‘tkazish paytida ham, kimdir
tadqiqot ishtirokchisida yaxshiroq motivatsiya uyg‘otishi mumkin
va aynan shu, kelishilganlik kattaligini belgilaydi.
Shu bilan birga quyidagi ikki variant bo‘lishi mumkin:
1) testni o‘tkazayotgan shaxs uning natijalariga ta’sir etmagan
holda faqat testning natijalarini baholaydi xolos. Masalan, aynan
bitta yozma ishni turli imtihon oluvchilar turlicha baholashlari
mumkin.
Ko‘pginahollardahakamlaming gimnastikada, konkidafigurali
uchishda,
boksda natijalami baholashi, qo‘l xronometrlagichlari
bo‘yicha yoki turli shifokorlaming aynan bir ko‘rsatkich bo'yicha
elektrokardiogramma yoki rentgenogramma baholari bir-biridan
farq qiladi.
2) test o ‘tkazayotgan shaxs uning natijasiga ta’sir ko‘rsatadi.
Masalan, ayrim eksperimentatorlar (tajriba o‘tkazuvchi -
tadqiqotchilar) boshqalariga nisbatan ancha talabchanroq va
intiluvchanroq hamda sinaluvchilami yaxshiroq maqsadga
yo‘naltira oladi.
Bu esa (yetarli darajada obyektiv o‘lchanishi mumkin bo‘lgan)
natijalarga o‘z ta’sirini ko‘rsatadi.
Testning muvofiqligi - bu, o ‘z mazmun-mohiyatiga ko‘ra, turli
shaxslar tomonidan test o‘tkazilganda uning natijalarini baholash
ishonchligidir.
Ayniqsa, sifat ko‘rsatkichlarini miqdoriy aniqlashda baholash
muvofiqligi masalasi dolzarb hisoblanadi.
Buning uchun maxsus
usullar ishlab chiqilgan.
46
3.4.6. Testning ekvivalentligi
Ekvivalentlik - testni, bir nechta test vazifalari uchun
qo‘llanishi paytida, amaliy jihatdan bir xildagi natijani ko‘rsatish
qobiliyatidir.
Boshqacha aytganda, testning ekvivalentligi - bu
bitta belgining o‘zini tadqiq qilish paytida (masalan, tortilish va
yerga ikki qo‘l bilan tiralgan holda gavdani tushirib-ko‘tarish,
joyidan turib uzunlikka va balandlikka sakrash) ushbu test
natijalarini boshqa test natijalari
bilan mos kelish darajasi
hisoblanadi.
Ko‘pchilik hollarda test ma’lum sondagi bir xil tipdagi
testlardan tanlanadi. Masalan, basketbol savatiga koptokni turli
nuqtalardan tushirish mumkin; sprinter yugurishi,
aytaylik, 50,
60 yoki 100 metr masofalar uchun o‘tkazilishi mumkin; tortilish
halqada yoki baland to‘sinda bajarilishi mumkin va hokazo.
Bunday hollarda parallel shakllar usuli deb ataladigan usuldan
foydalanish mumkin.
Bu usulga ko‘ra sinaluvchilarga aynan bitta testning ikki
xil turini bajarish taklif etiladi va undan keyin ushbu olingan
natijalami o‘zaro mos tushish darajasi baholanadi.
Bu yerda test
oUkazish sxemasi quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:
.
1 , 1
minimal
