3.3-jadval
Turli vaqt intervallarida 120 nafar sinaluvchi talabalar
uchun test stabilligi (korrelatsiya koeffitsiyenti)
Test
Test yakunida
o ‘tkazilgan retest
B ir oydan keyingi
retest
1000 metrga yugurish
0,94
0,76
Joyida turib uzunlikka
sakrash
0,93
0,82
Stabillik, test bilan retest o ‘ rtasidagi korrelats iya koeffitsiyentini
baholash uchun tekshiriladi. Korrelatsiya koeffitsiyenti 0,8 dan
past bo‘lmasligi kerak.
Bu holatda, test bilan retest o‘rtasida
yaqin aloqa kuzatiladi va test stabil hisoblanadi.
Dastlabki testning o ‘zaro muvofiqligini isbotlash uchun,
bir nechta tadqiqotchilarni taklif qilish zarur. Ular tadqiq
qilinayotganlaming dastlabki ko‘rsatkichlarini,
dastlabki testga
mos ravishda o ‘lchaydilar. Ushbu ma’lumotlar ham korrelatsiya
koeffitsiyentining kattaliklariga nisbatan tekshiriladi: agar,
u, yuqori bo‘lsa (0,8 dan past emas), unda barcha juftlikdagi
tadqiqotchilarning ma'lumotlari o ‘rtasida yaqin aloqa kuzatiladi,
shuning uchun testni o‘zaro muvofiq deb belgilash mumkin.
Dastlabki testning ekvivalentligi
xuddi shunday usul bilan
isbotlanadi. Bu holda, dastlabki test bir nechta test vazifalariga ega
boMishi kerak. Tadqiq qilinayotgan sportchilar ushbu vazifalami
bajarishlari lozim, tadqiqotchi esa, vazifalaming barcha
juftliklari o‘rtasidagi korrelatsiya koeffitsiyentini hisoblaydi.
Korrelatsiya koeffitsiyenti yuqori bo‘lgan juftliklarni (0,8 dan
past emas)
ekvivalent test topshiriqlari, dastlabki testning o‘zini
esa - ekvivalent, ya’ni bir xil tipdagi yonma-yon joylashgan test
vazifalariga ega, deb hisoblash mumkin.
Ushbu ishda, ma’lum bir dastlabki test aniqlanadi - bu,
gipotetik test vazifasi bo'lib,
uni tadqiqotchi autentlikka
44
tekshiradi: agar, autentlik isbotlansa, u holda ushbu vazifani test
deb aytish mumkin.
Bunda,
dastlabki test, har qanday ilmiy maqsadlar uchun
ishlatilishi mumkin: jismoniy tayyorgarlik darajasini nazorat
qilish, sportchining imkoniyatlari
istiqbolini belgilash, u yoki
bu sport faoliyati uchun tanlash paytida tadqiq qilinayotgan
sportchining xususiyatlarini aniqlash va hokazo.
Qayta testlash paytida natijalami variatsiya qilishni individning
ichidagi
yoki guruh ichidagi, yoki sinf ichidagi variatsiya deb
aytiladi.
Ushbu variatsiyani quyidagi to'rtta asosiy sabablar vujudga
keltiradi:
1. Tadqiq qilinayotganlar holatining o‘zgarishi (toliqish, ishga
kirishish, o‘rganish, motivatsiyaning o ‘zgarishi, diqqat-e’tibomi
konsentratsiya qilish va hokazolar).
2. Tashqi sharoitlar va apparaturani nazorat qilib boTmaydigan
o'zgarishlari (harorat, shamol, namlik, elektr tarmog‘idagi
kuchlanishni tasodifan sakrashi, begona shaxslaming ishtiroki va
hokazolar), ya’ni «o‘lchashning tasodifiy xatoliklari»
atamasiga
birlashtirilgan barcha narsalar.
3. Testni o‘tkazayotgan yoki baholayotgan odamning holatini
o‘zgarishi (va albatta, bir tadqiqotchini yoki hakamni boshqasi
bilan almashtirilishi).
4. Testning mukammal emasligi (oldindan ishonchli bo‘lmagan
testlar ham mavjud) yoki ayrim yaroqsiz testlami noto‘g‘ri
tanlanishi (Masalan: agar, basketbolchiningjarimato‘pini savatga
aniq tushirishi o‘rganilayotgan bo‘Isa, yuqori mahoratga ega
basketbolchi ham, endi boshlayotgan sportchi ham to‘pni
birinchi
tashlayotganida tasodifiy xatoga yo‘l qo‘yishi mumkin).
