22. Buxgalteriya xodimlarining ish kuni shunday tashkil etilishi kerakki, bunda bank
tomonidan amaliyot kuni davomida ijroga qabul qilingan pul hisob-kitob hujjatlari dastlabki va joriy
nazoratdan o‘tkazilib, ular o‘z
vaqtida ijro etilishi, ya’ni hisobvaraqlar bo‘yicha operatsiyalar
buxgalteriya hisobida aks ettirilib, kunlik balans hisoboti tuzilishi hamda keyingi bank ish kunidan
kechiktirmasdan bajarilgan barcha operatsiyalar yakuniy nazoratdan o‘tkazilishi shart.
Keyingi
tahrirga qarang.
23. Har bir bank quyida keltirilgan talablarga rioya qilgan holda, amaliyot kuni davomida
mijozlarga xizmat ko‘rsatish va hujjatlar aylanish tartibini mustaqil belgilaydi:
banklar yangi ish kunini O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankning Hisob-kitob markazi
(bundan keyingi o‘rinlarda HKM deb yuritiladi)da ochilgan tashqi (“21302-Rezident bankning vakillik
hisobvarag‘i”) vakillik hisobvarag‘ining kun boshiga aylanma va qoldiq summalarini, o‘zlarining ichki
(“10301-Markaziy bankdagi vakillik hisobvarag‘i”) vakillik hisobvarag‘ining
aylanma va qoldiq
summalari bilan mosligini tekshirish bilan boshlashadi. Ichki va tashqi vakillik hisobvarag‘i aylanma
va qoldiq summalarini mosligini tasdiqlash uchun HKM ga elektron fayl yuboradi;
HKM tijorat banklari yuborgan elektron faylni qabul qilib oladi va bankning tashqi va ichki
vakillik hisobvaraq qoldiq summalarini dasturiy ravishda taqqoslaydi hamda ularni mosligini
tasdiqlab banklarga qaytaradi. Vakillik hisobvaraqlar qoldiq summalari mos kelmasa, mavjud farq
bartaraf etilmaguncha bank amaliyot kuni ochilmaydi hamda banklararo to‘lovlarni
amalga
oshirishga ruxsat etilmaydi;
HKM dan tasdiq (W-fayl) olgandan so‘ng, banklarga banklararo to‘lovlarni amalga oshirish
uchun ruxsat beriladi;
filiallari mavjud bank filiallariga “To‘lov markazi”da ochilgan tashqi (“22204-Bosh bank-
filiallarga to‘lanadigan mablag‘lar”) va filiallarda ochilgan (“16103-Bosh bank/filiallardan filiallararo va
banklararo hisob-kitoblar bo‘yicha olinadigan mablag‘lar”) ichki vakillik hisobvaraqlar qoldiq
summasini mosligini tasdiqlash Bosh bank tomonidan amalga oshiriladi. Filiallar ichki vakillik
hisobvarag‘i (16103) va “To‘lov markazi”da ochilgan tashqi (22204) vakillik hisobvarag‘i o‘rtasida farq
mavjud bo‘lsa, ushbu filialga uni bartaraf etmaguncha filiallararo va banklararo to‘lovlarni amalga
oshirish va yangi kunga o‘tib ishlashga ruxsat etilmaydi;
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankning farmoyishiga asosan bank ish kuni qonun
hujjatlariga asosan uzaytirilmagan bo‘lsa filiallararo va ichki to‘lovlar
bank ish kuni davomida soat
17-00 ga qadar amalga oshiriladi. Filiallararo to‘lovlar bir bank mijozlari o‘rtasida amalga oshirilishini
inobatga olib, bank o‘z mijozlaridan to‘lov hujjatlarini qabul qilish vaqtini o‘zi mustaqil ravishda
belgilaydi. Ichki to‘lovlar qatoriga kassa amallari, to‘lanishi va olinishi lozim bo‘lgan foizlar hisobini
hisoblash hamda xodimlarga ish haqi hisoblash va shunga o‘xshash amallar kiradi;
Keyingi
tahrirga qarang.
banklararo to‘lovlar bo‘yicha banklar mijozlaridan bank amaliyot kuni davomida qabul
qilingan to‘lov hujjatlari bo‘yicha buxgalteriya o‘tkazmalarini bank ish kunining soat 15-00 ga qadar
amalga oshirib soat 16-00 ga qadar HKMga yetkazib berishlari kerak, aks holda banklararo to‘lovlar
amalga oshirilmaydi. Bank aybi bilan amalga oshmay qolgan hujjat bo‘yicha
bank javobgar
hisoblanadi, bundan bankka taalluqli bo‘lmagan tashqi omillar mustasno;
Keyingi
tahrirga qarang.
banklararo budjet to‘lovlari HKMga soat 16-00 dan 16-30 ga qadar yuboriladi, soat 16-30 dan
kech yuborilgan banklararo budjet to‘lovlari HKM tomonidan qaytarib yuboriladi. Bank aybi bilan
amalga oshmay qolgan hujjat bo‘yicha bank javobgar hisoblanadi, bundan bankka taalluqli
bo‘lmagan tashqi omillar mustasno;
Keyingi
tahrirga qarang.
banklar soat 16-30 dan to 17-00 ga qadar o‘zlarida budjet to‘lovlariga
ochilgan tranzit
hisobvaraq qoldiqlarini HKM orqali O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankning hududiy Bosh
boshqarmalar HKMlarida ochilgan budjet tranzit hisobvarag‘iga o‘tkazishlari shart. Bank aybi bilan
amalga oshmay qolgan hujjat bo‘yicha bank javobgar hisoblanadi, bundan bankka taalluqli
bo‘lmagan tashqi omillar mustasno;
Keyingi
tahrirga qarang.
HKM banklarga banklararo to‘lovlar tugaganligi to‘g‘risida (bundan keyingi o‘rinlarda END fayl
deb yuritiladi) ma’lumotni soat 17-20 da jo‘natadi, shundan so‘ng banklar o‘rtasida banklararo
to‘lovlar to‘xtatiladi.
Keyingi
tahrirga qarang.
24. Markaziy bankning farmoyishiga asosan bank ish kuni
qonun hujjatlariga asosan
uzaytirilmagan bo‘lsa, bank shu kunning o‘zida bank ish kuni yakunlangandan so‘ng, ya’ni soat 18-
00 dan so‘ng yoki agarda Markaziy bankning farmoyishiga asosan bank ish kuni qonun hujjatlariga
asosan uzaytirilgan bo‘lsa keyingi bank ish kuni soat 10-00 dan kechiktirmagan holda Markaziy
bankka elektron balans (0106BS) hisobotini jo‘natadilar.
Keyingi
tahrirga qarang.
25. Banklarda ish kuni bank operatsiyalari buxgalteriya hisobotida to‘liq aks ettirilib, kunlik
balans hisoboti tahlil qilinib, bank filiali rahbari hamda bosh buxgalteri tomonidan imzolangandan
so‘ng yakunlanadi.
