12
chegaralangan xozirgi vaqtda noyob bo‗lmagan maxsulotga o‗tish kabelli
aloqa texnikasining kelgusi rivojlanishi uchun muhim omil hisoblanadi.
Natijada optik kabellarning narxi mis kabellarga nisbatan arzonlashadi.
Tolali optik kabellar signallarni uzoq masofalarga retranslyasiyasiz
uzatish imkonini beradi. Uzoq masofali
TOA liniyalarida optik
kabellarning qo‗llanilishi retranslyatorlar sonini qisqarishiga olib keladi.
Buning natijasida ham sarf harajatlar kamayadi.
Foydalanish muddatining uzoqligi. Tola vaqt o‗tgan sari eskiradi,
ya‘ni yotkazilgan kabellarda so‗nish asta sekin oshib boradi. Biroq, optik
tola
ishlab
chiqarishning
zamonaviy
texnologiyalarining
mukammallashuvi bu jarayonni sekinlashtiradi va foydalanish muddatini
uzaytiradi. Tolali optik kabellardan foydalanish muddati taxminan 25 yilni
tashkil etadi.
Masofaviy elektr ta’minotga ega ekanligi. Ba‘zi
xollarda tarmoq
tugunlarining masofaviy elektr ta‘minoti talab etiladi. Buni optik tola
orqali amalga oshirib bo‗lmaydi. Bu xolda optik tola bilan birgalikda mis
o‗tkazish elementi bilan jihozlangan aralash kabellardan foydalanish
mumkin. Bunday kabellar ko‗pgina mamlakatlarda keng qo‗llaniladi [1].
Xozirgi kunda turli vazifali va tuzilishli optik tola
va kabellar ishlab
chiqarilmoqda. Keng polosali uzoq aloqa tizimlari, jumladan, magistral
aloqa uchun toladan faqatgina asosiy to‗lqin
tarqaladigan bir moddali
kabellarning yangi turlari ishlab chiqarilmoqda. Magistral aloqa
liniyalarida signal uzatishda tolaning so‗nish va dispersiya parametrlariga
ham yuqori talablar qo‗yiladi. Bundan tashqari optik nurlanish
qutblanishini saqlanishini ta‘minlovchi tolalar ham ishlab chiqarilmoqda.
Magistral aloqada qo‗llaniladigan bunday
kabellarni ishlab chiqish
murakkab va qimmat. Bunday kabellar qo‗llanilganda lazer nurlanish
manbalaridan foydalaniladi. Lazer manbalariga ham nurlanish spektrining
tozaligiga, nurlanish xarakteristikalarining barqarorligiga yuqori talablar
qo‗yiladi.
Tezligi 100 Mbit/s gacha bo‗lgan va aloqa
masofasi chegaralangan
(tahminan 10 km gacha) tizimlarda nisbatan arzon va oxirgi qurilmalar
bilan oson moslashadigan ko‗p modali kabellardan foydalangan ma‘qul.
Bunda nurlanish manbai sifatida ko‗p modalarni nurlantiruvchi oddiy
turdagi yarim o‗tkazgich yorug‗lik diodlarini ishlatish mumkin.
13
YAngi turdagi optik tolalarning (siljigan dispersiyasi nolga teng
bo‗lmagan), keng polosali kvant optik kuchaytirgichlarning
yaratilishi
to‗liq optik tizim va optik traktlarni qurish imkoniyatini yaratmoqda.
Bunday texnologiyalardan 100 va 1000 Gbit/s o‗tkazish oraliqli tizimlarni
yaratishda foydalaniladi.
TOA ko‗plab bir qancha afzalliklarga ega bo‗lishiga qaramay
kamchiliklarga ham ega. Bu TOA qurilmalarining qimmatligi va ba‘zi
optik
texnologiyalarning
mukammal
darajaga
etmaganligi
bilan
tushuntiriladi. Bunga bog‗liq holda quyidagi kamchiliklarni aytish
mumkin:
-
element bazasining qimmatligi.
Optik uzatgich va qabul
qilgichlarning narxi qimmat. Ayniqsa lazer nurlanish manbalarining narxi
qimmat va xizmat qilish muddati chegaralangan. Shuningdek, passiv optik
qurilmalarni (multipleksor, kommutator, attenyuator va boshqalar) ishlab
chiqarish ham katta sarf-harajatlarga olib keladi;
-
tolali optik aloqa liniyalarini montaj qilish va xizmat
