O‘simlik moylarini ekstraksiya qilish uchun ishlatiladigan sanoat

Download 0.53 Mb. Pdf ko'rish
bet	4/17
Sana	07.02.2023
Hajmi	0.53 Mb.
	#41313

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 17

Bog'liq
14. O‘simlik moylarini ekstraksiya usuli bilan olish
pirazooool, Texnologik jarayonlarni modellashtirish va optimallashtirish asoslari (N.Yusupbekov), MUNDARIJA, 5 – mavzu Tarmoq texnologiyalari va ma\'lumotlarni uzatish vosit

O‘simlik moylarini ekstraksiya qilish uchun ishlatiladigan sanoat
erituvchilari va ularning sinflanishi
Erituvchilar eng muhim tavsiflari qutblanganlik ko„rsatgichi, qovushqoqligi
va qaynash harorati bo„yicha sinflanadi:
Qutblanganlik ko„rsatgichi jihatidan past qutblangan
( = 9 12), o„rta qutblangan ( = 12 50) va yuqori qutblangan ( >50)
erituvchilarga bo„linadi.
Qovushqoqligi jihatdan erituvchilar past qovushqoq (η < 2 10-3Pa s),
o„rtacha qovushqoq (η = (2 10) 10-3 Pa s) va yuqori qovushqoq (η ≥ (10 10-
3Pa s) turlarga bo„linadi.
Qaynash haroratiga ko„ra 0,1 MPa bosimda past haroratda qaynovchi
(<1000S), o„rtacha haroratda qaynovchi (100-1500S) va yuqori haroratda
qaynovchi ( > 1500 S) turidagi erituvchilarga bo„linadi.
Yog„-moy sanoatida ishlatiladigan erituvchilar kichik qutblangan, past
qovushqoqlikka ega va qaynash harorati past bo„lishi kerak. Erituvchilar yana ikki
tipga bo„linadi: texnik toza erituvchilar va texnik toza erituvchilarning o„zaro yoki
suv bilan aralashmasi.
Eng ko„p tarqalgan erituvchilar birinchi tipga mansub bo„lib, ular
quyidagilardir: alifatik uglevodorodlar (ekstraksiya benzinlari), xlorli alifatik
uglevodorodlar, aromatik uglevodorodlar, alifatik ketonlar, spirtlar va boshqalar.
Ekstraksiya benzinlarining keng qo„llanilishiga sabab shuki, uning eritish
xususiyati yaxshi va nisbatan arzonligidir.
Ikkinchi turkum erituvchilarini shartli ravishda ikki guruhga bo„lish
mumkin: kimyoviy tabiati har xil bo„lgan organik erituvchilarni bir-biri bilan
aralashmasi va organik erituvchilarning suv bilan aralashmasi. Bu sinflanish shu
bilan o„zini oqlaydiki, ko„p hollarda bir xil moddalarni bitta turkumdagi
erituvchilardagi eritmalari juda o„xshash xossalarni namoyon qiladi.
Ikkinchi guruh erituvchilari hozirgi vaqtda sanoat miqyosida ishlatilmaydi, lekin
ma‟lum bir qiziqish uyg„otadi, chunki erituvchilar aralashmasi benzin va etanol,
texnik geksan va etanol yoki suvli etanol, suvli asetondan foydalanib, ekstraksiya
jarayonini selektiv olib borish mumkin.
MDH va horijda o„simlik moylarini ekstraksiyalash uchun alifatik
uglevodorodlar ishlatiladi. Ularning asosiy vakillaridan biri ekstraksiya benzinidir.

Butan – propan aralashmasi, normal sharoitda gazsimon bo„lib, samarali
hisoblanadi. Chunki bu aralashma siqilgan holatda (odatdagi harorat va birmuncha
bosim ostida) o„simlik yog„i ekstraksiya qilinganda, ular past haroratda yog„ va
shrotdan oson haydaladi, bu esa issiqlik sarfini kamaytirish va mahsulot sifatini
yaxshilash imkonini beradi.
Tarkibida xlor tutuvchi alifatik uglevodorodlardan MDHda texnik
dixloretan, AQSHda esa trixloretilen ishlatiladi.

Download 0.53 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 17

Download 0.53 Mb.

Pdf ko'rish