|
To‘plamning muallifi to‘g‘risida
|
| bet | 58/96 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 7,55 Mb. | | #150123 |
Bog'liq 3.2022.Kon ishlari asoslariKaryer maydoni va uni ochish
Bitta karyer bilan qazib olinadigan foydali qazilma maydoni yoki uning bir qismi karyer maydoni deb ataladi. Karyer ishchi gorizontlari va yer yuzida joylashgan qabul qilish punktlari o‗rtasida transport aloqasini ta‘minlash maqsadida kapital va vaqtincha xizmat qiladigan ochiq kon lahimlarini barpo qilish bilan bog‗liq ishlar majmuyi karyer maydonini ochish deyiladi.
Ichki va tashqi qoplama jins ag‗darmalari, omborlar yoki boyitish fabrikasi foydali qazilma hamda qoplama jinslarini qabul qilish punktlari hisoblanadi.
Karyer maydonini ochishda turli ochish usullari, ochish sxemalari va ochish tizimlaridan foydalaniladi.
Ochish usullari ochuvchi lahimlarning rusumlari bilan tavsiflanadi. Karyer maydonini ochish, asosan, ochiq kon lahimlari orqali amalga oshiriladi, ayrim hollarda esa yerosti lahimlari yoki ochiq kon lahimlari bilan yerosti lahimlarini qo‗llash asosida aralash usulda bajariladi.
Ochish sxemalari — bu ma‘lum davr ichida ochuvchi kon lahimlari bilan qazib olingan kon massasini tashib keltirish gorizontlari o‗rtasidagi transport aloqalarini ta‘minlovchi kon lahimlarining yig‗indisidir. Ochish sxemasi ochuvchi kon lahimlarining rusumi, soni va joylashish holati bilan tavsiflanadi.
Ochish tizimi — karyer ishlash davrida ochish sxemasining ketma-ket o‗zgarib borishini ko‗rsatadi va karyer ishchi gorizontlarini ochishda qo‗llaniladigan ochish usullari va ochish sxemalarining yig‗indisi bilan tavsiflanadi.
Karyer maydonini ochuvchi kapital transheyalar tashqi va ichki bo‗lishi mumkin. Tashqi transheyalar karyer maydoni chegaralaridan tashqarida, ichki transheyalar esa, karyer maydoni hududida barpo etiladi. Bu transheyalar trassasi qo‗llaniladigan transport vositasining harakatlanishiga mos keladigan qiyalikka ega bo‗ladi. Kapital transheyalar o‗tish foydali qazilma yotqizig‗iga yetib borgandan so‗ng gorizontal yo‗nalishda davom ettiriladi va transheyaning bu qismi kesuv- chi transheya deb yuritiladi. Kesuvchi transheya o‗tish jarayo- nida dastlabki ishchi gorizontal (pog‗onalar) hosil qilinadi. Pog‗onaning ish frontiga nisbatan ochuvchi transheyalar karyer maydoni markazida yoki uning chekkalarida joylashgan bo‗lishi mumkin (5.10- rasm).
Yer yuziga yaqin, gorizontal va kichik qiyalikda joylashgan foydali qazilma konlari karyer maydoni agar pog‗onalar soni
|
| |
