|
-mavzu: Pomidor va bodiring kuchatini yetishtirish xususiyatlari
|
| bet | 49/186 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 16,04 Mb. | | #250922 |
Bog'liq Himoyalangan yer sabzavotchiligi. 2021-2022 umuka 13.2-mavzu: Pomidor va bodiring kuchatini yetishtirish xususiyatlari.
Reja:
Pomidor ko’chatlarini yetishtirish xususiyatlari.
Bodiring ko’chatlarini yetishtirish xususiyatlari.
Tayanch iboralar: tuproq aralashmasi tarkibi, nihol paydo bo’lishi, kunlik o’rtacha harorat, gidroponika, aeroponika tuproqsiz muhit.
Pomidor. Ertagi navlar O’zbekistonning markaziy mintaqalarida aprel boshlarida, o’rtagilari – aprel oxirida ekiladi. Ertagi pomidor ko’chatlari ertagi karam maysalaridan bo’shagan, isitiladigan issiqxona yoki issiq parniklarda yetishtiriladi. Ertagi karam ko’chatlaridan bo’shagan isitilmaydigan issiqxona va yarim issiq parniklarga ko’chatlar pikirovka qilinadi.
Mamlakatimizning markaziy mintaqalarida urug’lar isitiladigan issiqxonalarda fevralni o’rtalarida, ekishdan 50-55 kun oldin, parniklarga esa oy boshida (ekishdan 50-65 kun oldin) sepiladi. Pomidor ko’chatlarini yetishtirish uchun karam ko’chati bilan bir xil tuproq aralashmasidan foydalaniladi. 1 m3 tuproq aralashmasiga 40 g ammiakli selitra, 100 g superfosfat va 65 g kaliy sulfat qo’shiladi.
1 ga ochiq yerga ko’chat tayyorlash uchun 300-400 g urug’ ekiladi. Ko’chat pikirovka qilib o’stirilganda urug’ yashiklarga yoki issiqxona va parnik yeriga ekiladi. Ekish me’yori 8-10 g/m2. Urug’ sochma yoki qatorlab 1 sm chuqurlikka ekiladi. Urug’lar ekishdan oldin saralanadi va himoyalangan yerlar uchun ko’chatlarni yetishtirish bo’limida izohlangan ekish oldi tayyorgarlik usullarida o’tkaziladi. Urug’ ekilgach, nihollarning tez unishi uchun u iliq suv bilan yengil sug’oriladi. O’sishdan orqada qolgan maysalar ammiakli selitra (10 l suvga 5-10 g) bilan qo’shimcha oziqlantiriladi. Nisbiy namlikning ortiqcha oshishga yo’l qo’ymaslik uchun parnik va issiqxonalar shamollatiladi, havo bulutli kunlarda ham rom va darchalar ochiladi. Havoning o’rtacha namligi 50-60% ni tashkil qilishi kerak.
Nihollar paydo bo’lgandan keyin 15-18 kun o’tgach, maysalar pikirovka qilinadi. Pikirovkani kechiktirmaslik kerak, chunki bu ko’chatlarning dalada tutishi va hosildorligini pasaytiradi. Pikirovka 66, 77 sm oziqlanish maydoniga qilinadi. Pikirovkadan 10 kun o’tgach va ekishga 10 kun qolganda qo’shimcha oziqlantiriladi. O’g’itlar me’yori birinchi oziqlantirishda (g/l): ammiakli selitra – 0,5; superfosfat – 4,0; xlorli kaliy – 12; ikkinchisida – 1,8, 4. Bir m2 yerga 6-7 l eritma sarflanadi. Keyingi parvarishlash sug’orish, yumshatish, o’toq qilish, shamollatish va qo’shimcha oziqlantirish o’tkazishdan iborat bo’ladi. Ekishga 10-15 kun qolganda chiniqtirish boshlanadi.
Pomidor o’simligi ko’chatlarini cho’zilib o’sib ketishining oldini olish uchun 3-4 chinbarg chiqargan bosqichidan boshlab ingibtor eritmasi bilan 8-10 kun oraliqda 2-3 marta purkaladi. Eritma kontsentratsiyasi preparat bo’yicha 0,05-0,10%. Har bir o’simlikka 5 ml beriladi. Saralab olishdan oldin ko’chat 0,5-1% bordo suyuqligi bilan purkaladi, bu uning barg va mevalarning dalada o’sish vaqtida kasalliklarga chidamligini oshiradi. Ertahosil olish uchun ko’chatning bo’yi 20-25 sm, poyasi yo’gon, 7-9 barg va 1-2 to’pgulga ega bo’lishi kerak (26-rasm).
1-rasm. Ekishga tayyor, pomidor ko’chati
Ommaviy muddatlarda ekish uchun pomidor ko’chatini yetakazib berish uchun uni vaqticha plyonkali pana joylarda yetishtirish mumkin. Maysalar martning ikkinchi o’n kunligida, quyosh radiatsiyasi yetarlicha, tonnellardagi sutkalik o’rtacha harorat parniklardagidan 0,5°S, ochiq yerdagidan 1,6°S yuqori bo’lgan vaqtda pikirovka qilinadi. Bu yerdagi yoritilish parnikdagidan ham yaxshi.
Ommaviy muddatlarga yetiladigan pomidor ko’chatlari pikirovka qilinmay o’stiriladi. Buning uchun har m2 ga urug’ ekiladi. Ekish mashinalari bilan ekilganda 5 mm teshigi bo’lgan disklardan foydalaniladi.
Bodring. Bodring ko’chati tonnel tipidagi usti vaqtincha plyonka bilan panalangan yerlarga va ba’zi hollardagina ochiq yerga ekish uchun yetishtiriladi. Ko’chat panalangan joyga mart boshida, ochiq yerga esa – ikki xafta keyin ekiladi. Ko’chat 20-30 kunlik yoshda o’tkaziladi. Qoplama tagiga urug’lar fevral oxiri – mart boshida ekiladi. Ko’chatlar karam ko’chatidan bo’shagan parniklarda, plyonkali yoki oynavand issiqxonalarda yetishtiriladi.
Bodring ko’chati ildiz tizimining zararlanishiga bardoshsizdir. SHuning uchun uning urug’i bevosita oziq kubiklariga ekib o’stiriladi (27-rasm).
|
| |
