• Nazorat uchun savollar
  • Yengib bo‟lmaydigan kuchlar oqibatida shartnoma tomoni




    Download 2,02 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet133/159
    Sana15.02.2024
    Hajmi2,02 Mb.
    #157348
    1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   159
    Bog'liq
    Fuqarolik huquqi Umumiy qism (2)

    Yengib bo‟lmaydigan kuchlar oqibatida shartnoma tomoni 
    majburiyatlarni bajarishi uchun imkoniyat bo‟lmaganda shartnoma 
    tomoni yengib bo‟lmaydigan kuchlar (fors-major) holatlari tasdig‟ini 
    olish uchun O‟zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy aloqalar, 
    investitsiyalar va savdo vazirligiga murojaat qilishi mumkin. 
    Yengib bo‟lmaydigan kuchlar holatlarini tasdiqlash manfaatdor 
    tomonning yengib bo‟lmaydigan kuchlar holatlari ko‟rsatilgan yozma 
    arizasi asosida vazirlik tomonidan tegishli sertifikat berish yo‟li bilan 
    amalga oshiriladi. 
    Fors-major holatlari ro‟y berganda qarzdor darhol kreditorni bu 
    haqda xabardor qilishi va taraflar fors-major holatlari oqibatlarini 
    yumshatish bo‟yicha hamkorlik qilishlari shart. Fors-major holatlari 
    oqibatida ro‟y bergan moddiy zararlarga nisbatan status-kvo (qanday 
    bo‟lsa shunday qolsin) holati joriy etiladi, ya‟ni kreditor qarzdordan 
    majburiyatni ijro etilmasligi oqibatida yetkazilgan zararni qoplanishini 
    talab eta olmaydi.
    Majburiyatni buzganlik uchun javobgarlikdan ozod qilish (zarar 
    yetkazganlik uchun javobgarlikdan ozod qilish) asoslaridan biri bo‟lib 
    kreditorni (jabrlanuvchi)ning aybini mavjud emasligi hisoblanadi. Ularni 
    qo‟llash asoslari ushbu darslikning keyingi qismlarida batafsil ko‟rib 
    chiqilgan. 
    Mantiqan olganda majburiyatlarni ijro etilmasdan bekor bo‟lish 
    asoslari FKning 346, 348, 349, 350, 351, 352-moddalarida nazarda tutilgan 
    bo‟lib, ular shuningdek tadbirkorlik subyektining bankrotligi va 
    belgilangan tartibda umidsiz qarz majburiyatlari bo‟yicha ham 
    javobgarlikdan ozod qilish holatlari mavjud. Bu haqda batafsil keyingi 
    paragraflarda bayon etiladi. 


    262 
     
    Nazorat uchun savollar: 
     
    1. Xususiy va ommaviy huquqiy javobgarlik o‟rtasidagi nisbatni 
    tushuntirib bering. Aynan qanday xususiyatlari bilan fuqarolik huquqiy 
    javobgarlik yuridik javobgarlik tizimiga mansub sanaladi? 
    2. Fuqarolik huquqida imperativ me‟yorlardan ko‟ra, dispozitiv 
    me‟yorlarning kengroq qo‟llanishi fuqarolik-huquqiy javobgarlik doirasiga 
    qay tarzda ta‟sir o‟tkazadi. Fikringizni misollar orqali yoritib bering. 
    3. J.Mo‟minov fuqaro A.Yo‟lchiyevning hovlisiga o‟g‟rilikka 
    tushib, 2 million so‟m pulini o‟g‟irladi va o‟z ehtiyojiga ishlatib yubordi. 
    Bir necha oydan keyin uning jinoyati fosh bo‟ldi va sud hukmi bilan 5 yil 
    muddatga ozodlikdan mahrum etish jazosi tayinlandi. Jazoni o‟tab kelgan 
    J.Mo‟minovdan, A.Yo‟lchiev o‟g‟irlangan pulni foizlari bilan qaytarishini 
    talab qildi. J.Mo‟minov esa, qilmishi uchun jazo olganligini aytib, pulni 
    foizlari bilan qaytarishni rad qildi. 
    Masalaga huquqiy baho bering. 
    4. Fuqaro Z.Isomov 2 yil davomida sigareta chekib yurdi. Vrachlar 
    tibbiy tekshiruvda unda o‟pka raki kasalligini aniqladi. Z.Isomov tamaki 
    fabrikasiga da‟vo bildirib o‟pka rakini davolash xarajatlarini to‟lashni talab 
    qildi. Tamaki fabrikasi Z.Ismoilov o‟z ixtiyori bilan sigareta chekkanligini, 
    uning kasal bo‟lishida aybi yo‟qligini bildirdi.
    Masalaga huquqiy baho bering. 
    5. A va B to‟yda sovrin uchun kurash tushishadi va B qo‟chqor va 
    qo‟y yutib oladi. Biroq to‟y egasi sovrinni berishni rad etadi. B tanish 
    yurist J.dan maslahat so‟raydi. J ushbu holat mukofot to‟lashni oshkora 
    va‟da qilish majburiyatini o‟xshashlik bo‟yicha qo‟llash va bu asosda to‟y 
    egasini sovrinni to‟lash bo‟yicha fuqarolik-huquqiy javobgarlikka tortish 
    mumkin degan fikrni aytdi.
    Ushbu fikr qonuniy asosga egami? 
     


    263 

    Download 2,02 Mb.
    1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   159




    Download 2,02 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Yengib bo‟lmaydigan kuchlar oqibatida shartnoma tomoni

    Download 2,02 Mb.
    Pdf ko'rish