98
ifodalovchi birliklarning lingvokulturologik xususiyatlarini tillar orasidatadqiq qilish
“do‘st” va “begona” konseptik birliklarning o‘rnini aniqlash va aktuallashtirish
borasida olib borililayotgan mazkur tadqiqot ishning dolzarbligi, tadqiqotn
ing ob’ekti
va predmetini belgilashga ham asos bo‘la oladi. Kasbiy-sohaviy
muloqotda foydali
bo‘lgan paremiyalarga doir tadqiqotlar ham mavjud. Ayniqsa, kognitiv-diskursiv
nuqtai nazardan o‘rganishida rus olimlaridan N.D.Arutyunova, I.V.Gorban,
Ye.Skubryakova, A.Konstantinova
kabilarning tadqiqotlarini alohida ta’kidlash
mumkin. Kognitiv tilshunoslik muammolari o’zbekistonlik olimlar A.A.Abduazizov,
D.U.Ashurova, A.E.Mamatov, M.I.Rasulova, N.Mahmudov, R.X. Shirinova,
O‘.K.Yusupov, J.A.Yoqubov, I.M.Tuxtasinov, M.V.Ergasheva,
va boshqalarning
ilmiy tadqiqotlarida muayyan darajada tadqiq etilgan. Paremiyaning bir turi bo’lgan
frazeologiya tilshunoslikning mustaqil tarmog’i sifatida XXning birinchi yarmida rus
tilshunosligida paydo bo‘lgan. Bu borada, ayniqsa, Sh.Rahmatullayev, B.Yo‘ldoshev,
A.Mamatov, Sh.Almamatova va boshqa tilshunoslarning xizmatlari katta. Biroq
axloqiy qadriyatlarni ifodalovchi birliklarning lingvokulturologik xususiyatlarideyarli
o‘rganilmagan, qolaversa, konsept darajasida maxsus ilmiy tadqiq etilmagan, axloqiy
qadriyatlarni ifodalovchi birliklar o‘zbek va ingliz tiliga doir matnlar, xususan, “do‘st”
va “begona” konseptlari doirasida pragmatik lingvokulturologik nuqtai nazardan
maxsus tekshirilmagan edi. O‘zbek va ingliz tillaridagi
axloqiy qadriyatlarni
ifodalovchi birliklarning lingvokulturologik xususiyatlarini “do‘st” va “begona”
konseptlari misolida tadqiq etadi. Uni amalga oshirish quyidagi vazifalarni bajarishni
taqozo qiladi: -
jahon va o‘zbek tilshunosligidagi mavzuga aloqdor ilmiy adabiyotlarni
o‘rganish va ularga munosabat bildirish; tadqiqotning asosiy tadqiqot yo‘nalishlarini
tahlil qilish; o‘zbek va ingliz tillarida “do‘st” va “begona” konseptlari misolida axloqiy
qadriyatlarni ifodalovchi birliklarning lingvokulturologik xususiyatlarini tavsiflash
o‘zbek va ingliz tiliga doir axloqiy qadriyatlarni ifodalovchi birliklarning (“do‘st” va
“begona” konseptlari misolida )lingvokulturologik, umumlisoniy xususiyatlarini
aniqlash; o‘zbek va ingliz tiliga doir axloqiy qadriyatlarni
ifodalovchi birliklarning
lingvokulturologik
xususiyatlarinianiqlash va tavsiflash; o‘zbek va ingliz tiliga doir
axloqiy qadriyatlarni ifodalovchi birliklarning lingvokulturologik xususiyatlarini
funksional xususiyatlarini tizimlashtirish. Shuningdek, umumiy nutq nazariyasi bilan
bog‘liq ko‘plab muammolarni ishlab chiqish amaliyotida,
nominativ faoliyatning
kognitiv jihatlari, shuningdek, darslik, uslubiy ko‘rsatmalar tayyorlashda foydalanish
mumkin.
