17
texnologiyalarini qo‘llash va ularni an’anaviy pedagogik texnologiyalar bilan
uyg‘unlashtirish muammosi hal etildi.
1-jadval
Tajriba-sinov ishlarini tashkil etish
Ta’lim muassasalari
O‘quvchilar soni
Tajriba guruhi
Nazorat guruhi
Toshkent shaxri Uchtepa tumani
62-umumiy o‘rta ta’lim maktabi
74
75
Toshkent shaxri Uchtepa tumani
129-umumiy o‘rta ta’lim maktai
65
65
Farg‘ona viloyati Qo‘shtepa tumani
47-umumiy o‘rta ta’lim maktabi
72
70
Farg‘ona viloyati Qo‘shtepa tumani
50-umumiy o‘rta ta’lim maktabi
62
66
Qashqadaryo viloyati Qamashi tumani
41-umumiy o‘rta ta’lim maktabi
66
68
Qashqadaryo viloyati Qamashi tumani
53-umumiy o‘rta ta’lim maktabi
54
56
Jami
393
400
Innovatsion
yondashuv
asosida
o‘quvchilarning
kasbiy
qiziqishlarini
rivojlantirish metodikasining samaradorligi quyidagi mezonlar bo‘yicha baholandi:
Reproduktiv – tavakkalchilik bosqichi. Bu bosqich o‘quvchilarda kasbiy
faoliyat, kasbga oid axborotlar bilan ishlash, kasbiy moyillikni qaror toptirish,
innovatsion texnologiyalarning mohiyatini anglash va yangi g‘oyalarning tug‘ilishi,
shakllanishi bilan tavsiflanadi.
Produktiv – ijodiy – izlanish, o‘rganish bosqichi. Bu bosqich o‘quvchilardagi
o‘rganuvchanlik,
ijodiy
faollik,
nostandart
tafakkur,
bilish
mustaqilligi,
improvizatsiya, yangilik yaratish ko‘nikmalarining shakllanishi bilan belgilanadi.
Kreativlik –
novatorlik, ijodkorlik bosqichi. Yaratilgan yangilikni amalda
qo‘llash, baholash, tahlil qilish, ommalashtirish va
uni keng tatbiq etish hamda
istiqbolga yo‘naltirilgan strategik rejalarni tuzish bilan bog‘liq jarayonlarni o‘z ichiga
oladi.
Anketa
so‘rovlari
natijalarini
statistik
qayta
ishlash
natijasida
biz
o‘quvchilarning kasbiy qiziqishining rivojlanganligi quyidagi darajalarga ajratdik.
1-daraja. O‘quvchilar berilgan topshiriqlar va natijalarni tahlil eta olmaydi;
o‘rganilayotgan o‘quv materiallarini qayta ishlashga qiynaladi; muammoni mustaqil
shakllantirishni va muammoli tipdagi topshiriq va masalalarni yechishni bilmaydi.
18
2-daraja. O‘quvchilar fundamental fanlar bo‘yicha o‘zlashtirilgan
bilimlari
asosida o‘rtacha qiyinchilikdagi texnologik xarakterdagi masala hamda topshiriqlarni
hal eta oladi. Ular topshiriq va masalani tahlil etish holatida bo‘ladi. Agar u
qandaydir qiyinchilikga duch kelsa, u holda bu topshiriq emas, balki uning muayyan
jihati haqida o‘zining oldiga savol qo‘ya oladi. O‘rta darajada qiyinchiliklarni
o‘qituvchi ko‘magida bartaraf etadi, muammoni mustaqil qo‘yish va yechishga qodir
emas. Ijodiy xarakterdagi topshiriqlarning original yechimini topa olmaydi.
3-daraja. O‘quvchilar ijodiy topshiriq va masalalarni yechishda duch
kelinadigan qiyinchiliklarni
mustaqil bartaraf etadi, umumiy qoidalarni aniq holatda
qo‘llashga, shakllangan fikriy ko‘nikmalarni bir faoliyatdan boshqa faoliyatga
ko‘chira oladi. Muayyan o‘quv faniga nisbatan qiziqishini namoyish etadi. Ijodiy
masalalar va topshiriqlarni mustaqil hal etadi. Ro‘y bergan o‘zgarishlar va
qonuniyatlarni aniqlay oladi.
4-daraja. O‘quvchilar muammoni mustaqil qo‘yadi
va uni hal etishga harakat
qiladi. Yangi masalalarni hal etishga intiladi. Turli fanlar bo‘yicha ijodiy masalalarni
tuza oladi. O‘qishga nisbatan yuqori darajali qiziqish namoyish etadi. Bilimlarini
mustaqil to‘ldiradi va o‘z-o‘zini nazorat qila oladi.
