Savollar:
1 Ish joylarining ergonomikasi?
2 Kompyuter foydalanuvchisi uchun ish joyining ergonomikasi ikkita asosiy holatni o'z ichiga oladi, bu?
2-Amaliyot
MAVZU: Odamning antropometrik xususiyatlarini o’rganish
REJA
1 Ergonomikada antropometrik talablar;
2 Odam antropometrik o'lchamlari;
3 Ish o'rinlarini turkimlash.
ERGONOMIKADA ANTROPOMETRIK TALABLAR Antropometrik ma'lumot, ko’p mutaxassislarga birinchi navbatda arxitektura va dizayn sohasida ishlovchi mutaxassislariga sanoat mahsuiotlari, transport vositalari yaratuvchilariga hamda xonalarning sathini o'lchovlariga, ishchi o ’rnini va nazorat, boshqarish organlarini joylashtiruvchilarga juda muhimdir.Insonning antropometrik ma'lumotlari antropologiyaning anatomiya va fiziologiya bo'limidagi insonning biologik tabiatiga ko‘ra va o'lchamlariga asosianadi (8 -a.b rasm)MDH istiqomat qiluvchi kishilarning antropometrik ma’lumot-lari rasmlarda va jadvallarda ko‘rsatilgan (9, 10, 1 l-rasmlar;10, 11-rasmlar uchun jadvallar).Turli elat va mamlakatlarning antropometrik ma’lumotlari har xil bo’lib, masalan: erkakning o ’rtacha bo’yi Yaponiyada 164 sm, Angliyada, Germaniyada 173 sm. Chexiyada 175 sm, AQSHda esa 176 sm ni tashkil etadi.
Demak sanoat mahsulotlari eksporti tayvorlanayotganda eksport qilinadigan davlatda istiqomat qiluvchi kishilarning antropometrik malumotlarini hisobga olish kerak.
Jadval ma'lumotlari shuni ko'rsatadiki, 95% kishi ma'lum miqdorda shinamlik. komfortga ega, faqat 5% gina noshinamlikka. diskomfortga egadir. Tajriba shuni ko'rsatdiki. bu murosa iqtisodiy tomondan oqlanib, maqsadga muvofiqlashtirilgan.
Odam ish jarayonida turgan, o'tirgan chalqancha votgan holatlarda boTadi (12. 13. 14-rasmlar). Ishlab chiqariladigan mahsulotga qarab konstruktor loyihalashtirilayotgan obyektni nazarda tutishi kerak.
Ba’zi hollarda yozuv mashinkasi xizmatchilari stol va stul o'lchamlarining nomunosibligi sababli stulga va ovoqlari tagiga papkalar va boshqa moslamalar qo'yadilar, Xuddi shunday holatga haydovchilar, kassirlar va boshqa mutaxassisliklar vakillari ham tushib qoladilar. Noqulay holatda o'tirish odamni toliqtiradi, orqa umurtqasini qiyshaytiradi. bukehaytirib. gavdani deformatsivalab. kasb kasalligiga olib keladi.
Ergonomika ishlarning zamonaviy darajasi, nazariy va uslubiy tadqiqotlarga asoslanadi. Hozirgi paytda turli xalqlarning. shuningdek, bolalalar, o'smirlar. qariyalar, nogironlarning antropometrik malumotlarini o'rganish masalasi ko'ndalang bo'lib, turibdi.Shungacha faqat voyaga yetgan, sog'lom kishilarning antropometrik ma'lumotlariga asoslanib tadqiqot ishlari olib borilgan.
Maktab yoshidagi bolalarning antropometrik m a’lumotnomasi ularga o'yinchoq va mebel tayyorlash uchun asqotadi. Yana bir katta muammolardan bin xalqaro milliy antropometrik standartlar yaratishdan iboratdir. 2.1. Ish o‘rnini turkumlash va tasniflash ish o'rni-b u sath kerakli texnik vositalari bilan jihozlangan boMib, (axborotlarni aks ettirish vositalari. boshqaruv organlari, yordamchi asbob-uskunalar). unda bajaruvchining yoki-bajaruv - chilar guruhining faoliyati amalga oshiriladi.
Isho'rni bu ishlab chiqarishning eng kichik yaxlit bo'lagi bo'lib, unda uning uch unsuri: mehnat ashyolari, mehnat vositalari va mehnat shaxsi qatnashadi. Ish o'rnini jihozlanganda, sirtqi o'lchamlari tanlaganda, mo -dul (funksional-tugunli) qonun-qoidalariga rioya qilish hamda m oljallangan yagona (shu xildagi isho'rni uchun) tayanch konstrunksiyadan foydalanishiga amal qilinadi.
Ish o'rniga qo'shimcha texnik vositalarni va uning joylanishi turlarini qo'shib qo'yishni hisobga olish maqsadga muvofiq bo'ladi. Ish o’rniga ham asosiy, ham yordamchi mehnat vositalari kirgiziladi.
Ish o'rnini tashkil etish qo'yilgan masalaning xususiyatidan va o'zgacha buvum-sath qurshab olinganiga bog'liqdir (1-jadval).
U quyidagilami aniqlavdi: -ishlab chiqarish jarayonlaridagi boshqaruv vositalarining turi va ularni joylashtirish usuli; -gavdaning ish holati; —korjomalarga va shaxsiy himoya vositalariga zaruriyat; -dam olish uchun tanaffus imkoniyati; -asbob-uskunalarni sozlash va ta’mirlash uchun sathning zarurligi; -asbob-uskunalarni texnik jihozlash uchun sath zarurligi va tayyor mahsulotlarni omborlarga joylashtirish va hokazo.
Savollar:
1 Ergonomikada antropometrik talablar?
2 Isho'rni bu?
|
