74
tuzilgan takrorli o„rinlashtirishlar soniga teng ekan. Demak, ushbu
tajribani
marta o„tkazsak, barcha elementar hodisalar soni Ω=
qiymatga teng. Agar bir marta tajriba o„tkazishda Ω to„plamning qabul
qila oladigan barcha elementar hodisalar soni |
| qiymatga teng
bo„lsa, tajribani
marta o„tkazsak, barcha elementar hodisalar soni
| |
qiymatga teng bo„ladi. Bu esa ehtimollar nazariyasi kombina-
torika elementlari bilan bevosita bog„liq ekanligini anglatadi.
3-misol. Tajriba yoqlari 1 raqamidan 6 raqamigacha shifrlangan
kubni bir marta tashlash hodisasining natijalarini aniqlashdan iborat
bo„lsin. Bu tajriba uchun elementar hodisalar to„plami sifatida ushbu
{
⍵
⍵
⍵
} { } to„plam aniqlanib, bu
{⍵
} to„plam uchun ⍵
- kubning
-raqamli tomoni bilan
tushish hodisasi hisoblanadi.
{⍵
} to„plamni tashkil qilgan
elementar hodisalar soni |
|
ta.
Agar tajribani marta
o„tkazsak, barcha elementar hodisalar soni |
|
ta.
4-misol. Tajriba tangani bir marta tashlashda “gerb” yoki “raqam”
tomoni bilan tushish hodisalarining natijalarini aniqlashdan iborat
bo„lsin. Bu tajriba uchun
{
⍵
} { } hodisaga qarama-qarshi
hodisa:
{
⍵
} { }.
Umuman aytganda, tajribalarning Ω ‒ elementar hodisalar to„plami
ixtiyoriy ko„rinishda bo„lishi mumkin. Agar tajriba radioaktiv
zarrachaning parchalanish jarayonini kuzatishdan iborat bo„lsa,
elementar hodisalar to„plamini
{
⍵
⍵
}
sanoqli
to„plam deb hisoblash mumkin. Bu yerda
⍵
bitta radioaktiv zarra-
chadan
ta zarracha hosil bo„lish hodisasini bildiradi. Agar tajriba
metroda yo„lovchilarning poyezd kelish
vaqtini kuzatishdan iborat
bo„lsa,
{ ⍵ } [ ] sanoqsiz to„plamni tashkil
qiladi. Bu yerda poyezdlar qatnovi intervali 10 daqiqa deb hisoblanadi.
Demak, elementar hodisalar to„plami (fazosi) Ω diskret (ya‟ni
chekli, sanoqli), yoki cheksiz bo„lishi mumkin ekan.
