UZLIKSIZ TA‘LIM PEDAGOGIKASI
188
Sizga muloqotda noloyiq inson ekanligingizni aytishsa, aslo ruhiy tushkunlikka tushmang. Xulqingiz,
hatti-
harakatlaringiz, hayot va ish tajribangiz bilan shaxsiy xususiyatlaringiz buning aksi ekanligiga, muloqotda dilkashlik va
xushmuomalalilik fazilatlari sizda mavjudligiga o‗zingizni ishontirishga harakat qiling. Tajribalar asosida o‗z kasbiy
holatingiz ustida tinimsiz ishlash, muloqotda dilkashlikni kasbiy jihatdan ahamiyatli xususiyatlarini rivojlantirish,
kommunikativ qobiliyatlarni takomillashtirish, pedagogik kasbiy ko‗nikma va malakalarni shakllantirishda muhim
ahamiyat kasb etadi. Agarda ta‘lim va tarbiyadan ko‗zlangan maqsad shaxsning shaxsga ijobiy ta‘siri ekan, demak,
aynan o‗quvchilar bilan o‗zaro hamkorlik sharoitida o‗qituvchi ularning ma‘naviy dunyosiga
kirib borishi kerak
Quyidagi ko‗rsatkichlar asosida o‗zingiz yoki kasbdoshlaringizning darsini tahlil qiling, keyin esa o‗zingizni
yoki kasbdoshingizni sinf jamoasi bilan muloqotiga yakuniy tavsif bering:
11.
Sinfga kirish (tetik, ishonchli, shaxdam, ishonchsiz, bo‗sh).
12.
Muloqotning boshlang‗ich bosqichida o‗zini erkin his etish, umumiy kayfiyat (tetik, barkamol, betaraf, siqiq,
ishonchsiz).
13.
Kommunikativ kayfiyatga tavsif (muloqotga har taraflama mukammal tayyorgarlikni ta‘riflash, yoki
ifodalanadigan kommunikativ kayfiyatning yo‗qligi).
14.
Kommunikativ tashabbusni shaxdam namoyon qilinishi, faoliyatga yaxshi kayfiyat bilan kirishish, bu
kayfiyatni sinfga «yuqtira olish», darsning ko‗tarinki
ruh va neytral boshlanishi; yoki ruhan toliqqanlik, muloqotni
tashkil qilishda tashabbusning yo‗qligi.
15.
Darsda zarur (umumiy, butun dars davomida, bosqichma bosqich, ba‘zi vaziyatlarda) bo‗lgan o‗qituvchiga
xos ruhiy kayfiyatni yarata bilish.
16.
Dars jarayonida va o‗quvchilar bilan muloqot davomida o‗z ruhiy hissiyotini boshqara olish (barqaror ruhiy
holat, dars davomida yuzaga keladigan vaziyatlarga muvofiq tarzda o‗zini boshqara olish qobiliyati, kayfiyatning
buzilishi, o‗z ijodiy kayfiyatini boshqarishda beqarorlik).
17.
Dars jarayonida tashkil qilingan muloqot xarakteri (uyg‗un, sermahsul, engil, rasmiy; yoki majburiy, zo‗rma-
zo‗raki muloqot).
18.
Ta‘lim-tarbiyaviy
vazifalarni hal etish, o‗quvchilar bilan o‗zaro munosabatlarni tashkil qilish uchun
muloqotni boshqarish samaradorligi (tezkorlik, nazokatlilik, muloqotda o‗z shaxsiy uslubi samaradorligini his qilish,
o‗zaro muloqot va ta‘sir o‗tkazish metodlari birligini tashkil qila olish malakasi; yoki muloqotdan ta‘lim-tarbiyaviy
ta‘sir quroli sifatida etarlicha foydalana olmaganlik).
19.
Nutq (yorqin va jarangdor; obrazli va intonatsiyali; chuqur hissiyotga berilish bilan; oddiy va betaraf; bosiq
va vazmin gapirish; yoki ifodaliligi kam, ta‘sirchanlikning yo‗qligi; betaraf; yo‗riqnomaviy-idoraviy).
20.
Mimika (ifodali,
tetik va dadil, yorqin ko‗rinishga ega bo‗lish, tashqi ko‗rinishning pedagogik maqsadga
muvofiqligi, his tuyg‗ularga boy, bosiq va vazmin ko‗rinishni yuzda aks etishi).
g‗ularga boy, bosiq va vazmin bo‗lish, betaraf, beo‗xshov harakatlardan saqlanish).
Ushbu tahlilga yakun yasab, o‗zingiz uchun foydali bo‗lgan xulosalar chiqaring, o‗zingizda mavjud bo‗lgan
kamchiliklarni aniqlab, ularni bartaraf etishga harakat qiling. Pedagogik faoliyatingizda ijodiy muloqot madaniyati va
texnologiyasini shakllantirish bo‗yicha maxsus tizim bilan ishlang, ma‘lum bir maqsadga yo‗naltirilgan trening,
dilkashlik va xushmuomalalikni shakllantiruvchi o‗zingiz uchun maxsus mashqlar tizimini yarating.
MAVZU:
