-MAVZU: TABIIY TOLALAR. PAXTA. ZIG„IR. JUN. TABIIY IPAK

Download 3.42 Mb. Pdf ko'rish
bet	4/93
Sana	29.01.2023
Hajmi	3.42 Mb.
	#40040

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 93

Bog'liq
Tolalar haqida
KXA56SHIXE, The Algorithm Design Manual, Mavzu Iqtisodiy axborot tizimlarida axborotlarni himoyalash usu-fayllar.org (1), Behzod Boltaboyev, САО005 оқими учун мустақил иш мавзулари, Do\'stmurodov Xusan, Коди cal 1316 Номи (1), Plitalar, 84078527a4, ciziqli1932, ehtimol yakuniy, Taklifnoma, Final Interview, Mustaqil ish qanday yoziladi. Is\'hoqova Z

Paxta tolasining ko`ndalang qismi oval shaklda bo`ladi.

2-MAVZU: TABIIY TOLALAR. PAXTA. ZIG„IR. JUN. TABIIY IPAK
REJA:
1. Tabiiy tolalar haqida umumiy ma‟lumot.
2. Paxta tolasi
3. Zig„ir tolasi
4. Jun tolasi
5. Tabiiy ipak tolasi

Paxta – g‗o‗za deb ataladigan o‗simlik urug‗i (chigitni) qoplab turadigan
juda ingichka tolalar. Paxta to‗qimachilik sanoatining muhim xom ashyosi
hisoblanadi.
Paxtaning chigitdan ajratilmagan tolalari chigitli paxta deb ataladi. CHigitli
paxtaning
1
/
3
qismini tola,
2
/
3
qismini chigit tashkil etadi.
Paxta tolasi chigit po‗stlog‗idan rivojlanadigan bitta o‗simlik hujayrasidan
iborat. (1-rasm)
Tolalarning tuzilishi ularning pishganlik darajasiga bog‗liq bo‗ladi.
Mikroskop ostiga qo‗yib ko‗rsaq pishmagan (o‗lik) paxta tolalari yassi,
lentasimon, yupqa devorli ekanligini va o‗tasida keng kanal borligini ko‗ramiz.
Tolalar pishgan sari devorlariga sellyuza yig‗iladi va devorlari qalinlashadi, kanali
troyadi, tolalar buramdor bo‗lib qoladi. Pishgan paxta tolalarining bo‗ylama
ko‗rinishi spiralsimon buralgan yassi naychalardan iborat. Pishib o‗tib ketgan
tolalar o‗rtasida ingichka kanali bor silindir shaklini oladi. Paxta tolalari kanalining
bir tomoni ochiq bo‗ladi.

1-rasm. Paxta tolasining mikroskop ostida ko‗rinishi:
a—mutlaqo pishmagan (o‘lik) tola, b—pishmagan tola, v—yaxshi pishmagan tola, g—pishgan
tola, d—pishib o‘tib ketgan tola.

9
Paxta tolasining ko`ndalang qismi oval shaklda bo`ladi.
Kimyoviy tarkibi jihatidan paxta deyarli sof sellyuzadan iborat. Pishgan
paxta tolasi 95—96% sellyuza va 4—5% turli aralashmalar – moy, mum, bo`yoq
va mineral moddalardan iborat. Tolaning sirtqi sellyuza-moy qatlami kutikuladeb
ataladi.
Tolalarning uzunligi bilan yo`g`onligi bir-biriga bog`liq, ular paxta naviga
qarab har xil bo`ladi (1-jadval).
Tolalar ko`ndalang kesimining o`rtacha o`lchami 15—25 mkm. Kalta tolali
paxtani qayta ishlab yo`g`on va tukdor kalava ip olinadi; uundan bayka, flannel,
bumazey va boshqa gazlamalar tayyorlanadi. O`rtacha tolali paxtadan o`rtacha
nomerli ip yigiriladi; undan chit, satin va boshqa gazlamalar to`qiladi.
Uzun tolali paxtadan eng ingichka va silliq ip yigiriladi; undan sifatli yupqa
ip gazlamalar – batist, markizet, mayin satin va boshqa gazlamalar tayyorlanadi.
1-jadval

Download 3.42 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 93

Download 3.42 Mb.

Pdf ko'rish