9
Geografiya oqıtıw metodikası pa’ni didaktika pa’nine tayanıp g’ana qalmastan, al
onın’ rawajlanıwı ushın kerekli mag’lıwmatlardı beredi. Ma’selen: oqıwshılardın’
geografiyalıq bilimi, ko’nlikpe h’a’m ta’jiriybelerdi bah’alaw, geografiyalıq ko’z-
qaras, tu’sinik, ideyalar sistemasın qa’liplestiriw h’a’m basqalar.
Psixologiya
pa’ni, oqıwshılardag’ı ruwxıy aktivliktin’ ulıwmalıq
nızamlılıqların u’yretse, geografiya oqıtıw metodikası oqıwshılardın’ ruwxıy
aktivligin, olardın’ geografiyalıq bilimlerin o’zlestiriw menen baylanıslı bolg’an
ta’replerin u’yrenedi. Geografiya predmetin oqıtıwda oqıwshılardın’ jası, bilimi,
pikirlew qa’biletin itibarg’a almastan turıp, olardın’ oqıw iskerligine na’tiyjeli
ta’sir etip bolmaydı. Sol sebepli geografiyanı oqıtıw metodikası psixologiya pa’ni
menen baylanıslı.
Geografiya oqıtıw metodikası ekologiya pa’ni menen de tıg’ız baylanısqan.
Mektep, akademiyalıq litsey h’a’m ka’sip-o’ner
kollejlerindegi geografiya
ta’liminde qorshag’an ortalıqtı qorg’aw h’a’m ta’biyiy resurslardan aqılg’a
muwapıq paydalanıw ma’selelerine u’lken itibar berilgen. Baylanıstırıw ta’biyiy
geografiya baslang’ısh kursınan baslap (5-klass), ulıwma bilim beretug’ın orta
mekteplerde geografiya predmetlerinde ta’biyiy resurslardan aqılg’a muwapıq
paydalanıw, ta’biyat nızamların saqlamastan turıp xojalıq aktivligin, olardın’ aldın
alıw h’a’m qorshag’an ortalıq ma’seleleri ko’rip shıg’ılg’an.
Geografiya oqıtıw metodikası tariyx, til h’a’m a’debiyat h’a’m
basqada
gumanitar pa’nler menen de baylanıslı. Mektep geografiyasında geografiyalıq
bilimlerin rawajlandırıwdın’, h’a’r bir materik h’a’m u’lkelerdin’ ta’biyatı h’a’m
onı o’zlestiriw tariyxın u’yreniw tariyxıy faktorların u’yreniw menen baylanıslı.
Geografiyalıq atamalardın’ tuwrı du’zilisi, olardın’ talqılanıwı, kelip shıg’ıwı
h’a’m mazmunın anıqlawda til u’yreniw nızamlıqların h’a’m qag’ıydaları
tiykarında alıp barıladı. Mektep geografiyasında ja’h’a’n, ma’mleketler h’a’m
territoriyaların u’yreniwde, geografiyalıq qabıqtın’ quramının’ bo’limleri h’a’m
ondag’ı protsesslerdi oqıwshılarg’a tu’sindiriwinde ko’rkem a’debiyattag’ı
da’liller, talqılawlar h’a’m su’wretlerden paydalanıladı. Geografiya oqıtıw
metodikası ximiya, biologiya awıl xojalıg’ı pa’nleri menen de tıg’ız baylanıslı.
Geografiyalıq qabıqtın’ ximiyalıq sostavı, ta’biyattın’ ximiyalıq elementler menen
pataslang’anı h’a’m olardın’ aldın alıw jolların u’yreniwde, mektep geografiyası
ximiya pa’ninin’ jetiskenliklerine tiykarlanadı. Geografiyalıq qabıqtın’ tiykarg’ı
komponentleri bolg’an topıraq, o’simlik qatlamı, h’aywanat du’nyası, tu’rli
eginlerdi
jetistiriw, olardın’ o’zine ta’n qa’siyetlerin u’yreniwde mektep
geografiyası, biologiya h’a’m awıl xojalıg’ı pa’nleri sisteması
jetiskenliklerine
tiykarlanadı.
10
Geografiya ta’liminde mag’lıwmatlardı toplaw, h’a’zirgi zaman texnikalıq
qurallarınan paydalanıwda mektep geografiyası matematika, statistika h’a’m xabar
texnologiyaları ilimlerinin’ jetiskenliklerine tiykarlang’an.
Ha’zirgi da’wirde geografiya ta’liminde pedagogikalıq
texnologiyalar
qollanılmaqta h’a’m olardan paydalanıwg’a ilimiy metodologiyalıq tiykarları islep
shıg’ılmaqta.
SORAW HA’M TAPSIRMALAR
1. Geografiya ta’limi metodikası qaysı pa’nler menen baylanısqan?
2.Geografiya oqıtıw metodikası psixologiya pa’ni
menen qanday
baylanısqan?
3.Geografiya oqıtıw metodikası basqa pa’nler menen baylanısıw sızılmasın
du’zin’:
