• Ishlab chiqarish samaradorligining mohiyati, mezon va ko‘rsatkichlari 3. Ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning omillari va yo‘llari
  • Vazirligitermiz muhandislik texnologiya instituti energetika va konchilik ishi fakulteti elektr energetika ta




    Download 0,75 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet19/34
    Sana13.05.2024
    Hajmi0,75 Mb.
    #228742
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   34
    Bog'liq
    jahongir MUSTAQIL ISH SOHA IQTISODIYOTI

    17.
     
    Mavzu: Sanoat ishlab chiqarishi va kadrlar, ularni 
    guruhlarga bo‘lish. 
    Reja: 
    1.
     
    Samaradorlik sanoat ishlab chiqarishining «ko‘zgusi» 
    sifatida. Bozor munosabatlari sharoitida samaradorlikning o‘rni va ahamiyati 
     
    2.
     
    Ishlab chiqarish samaradorligining mohiyati, mezon va ko‘rsatkichlari 
    3.
     
    Ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning omillari va yo‘llari 
     
    Rivojlanayotgan bozor iqtisodiyoti sharoitida davlatning iqtisodiy strategiyasi uzoq vaqtga mo‘ljallangan 
    fundamental maqsadlarni o‘rtaga qo‘yish bilan bir qatorda, bu maqsadlarga erishish vositalari, yo‘llarini 
    belgilashni ham o‘z ichiga oladi. Bular orasida ishlab chiqarish samaradorligini to‘xtovsiz oshirib borish 
    asosiy o‘rinda turadi. 
    O‘zbekiston davlatining qudratini mustahkamlash, aholining moddiy va ma’naviy ne’matlarga bo‘lgan 
    ehtiyojlarini to‘laroq qondirish, kelajakda esa 

    ularni mo‘l-ko‘l yaratish, iqtisodiy va ilmiy-texnika sohasida eng rivojlangan davlatlar qatoridan joy 
    olish ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga bevosita bog‘liqdir. 
    Mustaqillikka erishilganlik, qudratli iqtisodiy va ilmiy-texnik salohiyat yaratilayotganlik, iqtisodiy-ijtimoiy 


    munosabatlarning takomillashayotganligi ishlab chiqarish samaradorligini oshirish masalalarini birinchi 
    o‘ringa qo‘ydi. Binobarin, Respublika Prezidentining ma’ruza va nutqlarida, Vazirlar Mahkamasining 
    qarorlarida ishlab chiqarishning, jumladan, sanoat ishlab chiqarishi samaradorligini oshirishning mohiyati va 
    ahamiyati, dolzarb muammolari, iqtisodiyotni ekstensiv va intensiv taraqqiyot yo‘liga o‘tkazish munosabati 
    bilan kelib chiqadigan ustuvor vazifalar chuqur va har tomonlama tahlil etib berilmoqda. 
    Ma’lumki, ishlab chiqarishni rivojlantirishda ikki xil omil: miqdor va sifat, ekstensiv va intensiv, ya’ni 
    kengaytiruvchi (uzaytiruvchi) va zo‘r beruvchi, kuchaytiruvchi omillar harakatda bo‘ladi. Boshqacha qilib 
    aytganda, agar ishlab chiqarish sohasi kengaytirilsa, ekstensiv suratda kengaygan takror ishlab chiqarish 
    bo‘ladi; agar yana ham ko‘proq samara beradigan ishlab chiqarish vositalari qo‘llaniladigan bo‘lsa, intensiv 
    suratda kengaygan takror ishlab chiqarish yuzaga keladi. 
    O‘zbekiston sanoatida ana shu ikki yo‘ldan oqilona foydalanish natijasida ishlab chiqarishning 
    samaradorligi bosqichma-bosqich o‘sib bormoqda. 
    Samaradorlik so‘zi - bu eng ko‘p uchraydigan umumiy tushunchalardan biri bo‘lib, iqtisodiy - ijtimoiy 
    taraqqiyotning xilma-xil sohalarida juda keng ishlatiladi. Masalan, ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligi, 
    mehnat samaradorligi, o‘qish va o‘qitish samaradorligi, davolash va davolanish samaradorligi, qabul qilingan 
    qonun va qoidalar hamda yechimlar samaradorligi va hokazolar. 
    Samaradorlik sanoat ishlab chiqarish faoliyatining "ko‘zgusi" hisoblanadi. Bu "ko‘zgu"da ishlab 
    chiqarishning barcha natijalarini ko‘rish mumkin. Ma’lumki, har bir tarmoq, korxona, qolaversa, har bir 
    shaxs o‘z ishlab chiqarish faoliyatida maksimum foyda olishga intiladi. Uning uchun ma’lum xarajatlar 
    qiladi. Ana shu foyda bilan xarajatlar o‘rtasidagi farq tarmoq va korxona faoliyatining "ko‘zgusi" bo‘lgan 
    samaradorlikda ko‘zga tashlanadi. Ishlab chiqarishning eng yuqori samaradorligi ishlab chiqarish 
    xarajatlarini minimum darajaga keltirishdan iborat. 
    Bozor munosabatlari sharoitida samaradorlikning alohida o‘rni mavjud. Bozor iqtisodiyoti natijalilikni, 
    foydalilikni taqozo etadi. Tartibli bozorga asoslangan iqtisodiyotda eng kam resurs sarflab ko‘p natijaga 
    erishish zarur. Mahsulot ishlab chiqarish jarayonida 5 turdagi resurslar tizimi harakatda bo‘ladi: a) moddiy 
    resurslar, b) mehnat resurslari, v) moliyaviy resurslar, g) energetik resurslar, d) axborot resurslari. Mana shu 
    resurslardan oqilona foydalanib, ishlab chiqarishning samaradorligini oshirish mumkin. Bunday faoliyat 
    ishlab chiqarish samaradorligini oshirish yo‘nalishida muhim ahamiyat kasb etadi. Sanoat ishlab chiqarishi 
    samaradorligini oshirishning aniq-ravshan yo‘nalishlari Oliy Majlis tomonidan qabul qilingan qonunlar, 
    Prezident farmonlari va Vazirlar Mahkamasining qarorlarida 
    ko‘rsatib berilgan. 



    Download 0,75 Mb.
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   34




    Download 0,75 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Vazirligitermiz muhandislik texnologiya instituti energetika va konchilik ishi fakulteti elektr energetika ta

    Download 0,75 Mb.
    Pdf ko'rish