|
Z nishonova, D. Qarshiyeva eksperimentalBog'liq Eksperimental psixologiya. Nishonova Z kurs ishi1.3. Muammo
Har qanday vazifani muammo sifatida
bayon etish mumkin.
I lummasidan ajoyibi «Bolalar» savollari («Nima uchun osmon havo
rang? Yoki nima kuchli? Kitmi? Filmi?») o'ylantiruvchi muammo-
larni yaratmaydi. Ularga aniqlik kiritib isbotlashni talab etadi. Biri
subycktivlikni oydiniashtirishdir.
Hamma predmetlarni yaqqol
deyish mumkin. Ular biz uchun kerak, tashlasak pastga tushadi.
Lekin inson tanasi bundan farq qiladi, kosmik kemadagi holatni
eslang. Qizil rang yashildan ozgina farq qiladi, ko‘k sariqdan, ammo
rang ajratolmaslik kamchiligi bo'lgan odamlar ulami farqlay
olishmaydi. Demak, inson yaxshi ishlashi uchun u har tomonlama
b o iish i lozim. Agar unda motivatsiyalari yuqori bo'lm asa, faoliyati-
da xatolar bo'ladi, bilim olishi sekinlashadi.
Hayotiy va fan muammolari ta’lim atamalari bilan shakllanadi. U
tahliliy - tarkibiy bo'lishi lozim. « Nim a uchun quyosh yoritadi?» -
savol, lekin muammo emas, bu yerda m a’naviy metodlami ko'rsatish
lozim.
«Shaxsni rivojlantirish, boshqalar bilan aloqasi, genetik deter-
minlik, belgilarini va oilaviy totuvligini qanday tarbiyalash mumkin?
- bu muammo. Bu muammoni hal etish uchun psixologik bilim va
metodlarga tayanish lozim.
Muaminolar qo'yishda farazlami shakllantirish lozim. Muammo-
lar qaerdan olinadi? Fanda muammolami shakllantirish - yetishmov-
chiliklarning mavjudligi, m a’lumot uchun axborotlaming yetishmas-
ligi yoki borliqni tushuntirish orqali bo'ladi.
Olamni ko'proq aniq bilish bitta asosiy qo'llovchi iste’dod bilan
bog'liq. Zero, muammolami bosqichlarga bo'lish mumkin:
• borliqni bilish .haqidagi bilimlarning yetishmasligini bartaraf
etish;
• muammolami til darajasiga ko'tarish;
• m uam molaming fandagi shakli.
Muammo - bu ritorik so'roq. Bunda izlanuvchi savol beradi,
a m m o u sav o lg a o 'z i javob topadi.
«M uammo» so'ziga falsafiy ta’rif quyidagicha bo'lishi mumkin.
|
| |
