BO‘LAJAK PEDAGOG TARBIYACHILARNING KASBIY KOMPITENTLIGINI




Download 4,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/170
Sana24.11.2023
Hajmi4,42 Mb.
#104996
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   170
Bog'liq
12827 1 08483D29A1B1ECFE14652BC1F8AE0AB7548A1DDF

BO‘LAJAK PEDAGOG TARBIYACHILARNING KASBIY KOMPITENTLIGINI 
SHAKLLANTIRISH TEXNOLOGIYALARI 
Ilxomova M.Z., Berkinova Ch.I., Xamrayeva E. 
Maktabgacha ta’lim yo‘nalishi 2-kurs magistrlari. Jizzax Davlat Pedagogika Instituti 
 
Mamlakatimizda mustaqillik yillarida amalga oshirilgan keng ko‘lamli islohotlar milliy davlatchilik 
va suverenitetni mustahkamlash, xavfsizlik va huquq-tartibotni, jamiyatda qonun ustuvorligini, inson 
huquq va erkinliklarini, millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglik muhitini ta’minlash uchun muhim 
poydevor bo‘ldi, xalqimizning munosib hayot kechirishi, jahon talablari darajasida ta’lim olishi va kasb 
egallashi, fuqarolarimizning bunyodkorlik salohiyatini ro‘yobga chiqarish uchun zarur shart-sharoitlar 
yaratdi. Yangi sharoitlardan kelib chiqib, “Ta’lim to‘g‘risida”gi [1; 28-b] va “Maktabgacha ta’lim va 
tarbiya” [2; 19-b] to‘g‘risidagi O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga, 2017-2021-yillarga mo‘ljallangan 
“O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi” [1;13-b], O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidentining “Pedagog kadrlarni tayyorlash, xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va 
ularning malakasini oshirish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qaroriga 
muvofiq, ta’lim bosqichlarining uzluksizligi va izchilligini ta’minlash, ta’limning zamonaviy 
metodologiyasini yaratish, davlat ta’lim standartlarini kompetensiyaviy yondashuv asosida 
takomillashtirish, o‘quv-metodik majmualarning yangi avlodini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etishni 
takomillashtirishni taqozo etadi. 
Yangilanayotgan O‘zbekistonda ta’limning asosiy maqsadi jamiyat va davlat uchun har omonlama 
rivojlangan, jamiyatga, mehnat faoliyatiga ijtimoiy moslashuvchan, o‘z ustida ishlay oladigan shaxsni 
tayorlashdan iborat. Demak, har tomonlama rivojlangan shaxs tarbiyasida pedagoglarning kompetentlik 
darajasi muhim ahamiyatga ega. Pedagogika fanida psixologik-pedagogik kompetentlik tushunchasi 
pedagogning ta’lim-tarbiya jarayonida eng yuqori darajada natijaga erishishi, yuqori kasbiy salohiyat, 
shuningdek, muloqotchanlik va ijobiy fazilatlarga ega bo‘lish degan xulosaga kelinadi. “Kompetentlik” 
so‘zining ma’nosi xabardorlik, obro‘, o‘z sohasi bo‘yicha keng qamrovli tushuncha va tajribaga ega bo‘lish 
bilan belgilanadi. Kompetensiya shaxsiy sifat bo‘lib, turli xil vaziyatda pedagogik faoliyat va ijtimoiy 
hayotda ifodalanadigan qobiliyat, bilim, ko‘nikma va malaka hisoblanadi. Ta’lim va tarbiya jarayoni o‘sib 
kelayotgan yosh avlodni jamiyat talablarini o‘zida aks ettiruvchi ijtimoiy buyurtma asosida hayotga 
tayyorlashdan iborat. Ta’lim va tarbiya jarayonida yoshlar ajdodlar tomonidan to‘plangan bilim, odob, urf-
odat, madaniyat va mehnat ko‘nikmalarini o‘zlashtirishi, hayotiy tajriba asosida jamiyatda o‘zining 
munosib o‘rnini egallashi, salohiyati va dunyoqarashining shakllanishida pedagog shaxsi, uning kasbiy 
mahorati muhim ahamiyat kasb etadi. Shu bilan birga, yoshlarda davr talabidan kelib chiquvchi yangi 
masala va muammolarni yechish uchun zarur bo‘ladigan sifatlarni shakllantirish pedagogik faoliyat 
sohasining ustuvor vazifasi hisoblanadi. Buning uchun avvalo pedagog-tarbiyachi o‘zida yangicha bugungi 
pandemiya sharoitida ta’lim-tarbiya bilim berish, o‘zgarib boruvchi mehnat va hayot sharoitlariga muvofiq 
ijodiy faoliyat bilan shug‘ullana olish ko‘nikmalari tarkib topgan bo‘lishi lozim. Shu nuqtai–nazardan 
respublikamizning birinchi rezidenti I.A.Karimov “Tarbiyachilarning o‘ziga zamonaviy bilim berish, 
ularning ma’lumotini, malakasini oshirish kabi paysalga solib bo‘lmaydigan dolzarb masalaga duch 
kelmoqdamiz. Mening fikrimcha, ta’lim – tarbiya tizimini o‘zgartirishdagi asosiy muammo shu yerda. 
Pedagog bolalarimizga zamonaviy bilim bersin, deb talab qilamiz. Ammo zamonaviy bilim berish uchun, 
avvalo, murabbiyning o‘zi ana shunday bilimga ega bo‘lishi kerak”.- deb ta’kidlaydi. 
Respublikamizda ta’lim tizimida amalga oshirilayotgan islohatlarda oliy ta’lim muassasalari 
pedagog kadrlarning kasbiy kompitentligini rivojlantirishga doir O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 
2017 yil 30 apreldagi “Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmon, 
2017 yil 27 iyuldagi “Oliy ma’lumotli mutaxassislar tayyorlash sifatini oshirishda iqtisodiyot tarmoqlari va 
sohalarining ishtirokini yanada kengaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi hamda 2018 yil 5 iyundagi “Oliy 


117 
ta’lim muassasalarida ta’lim sifatini oshirish va ularning mamlakatda amalga oshirilayotgan keng qamrovli 
islohotlarda faol ishtirokini ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarorlaridagi 
belgilangan vazifalardan kelib chiqqan holda ilmiy tadqiqot ish rejalarimizni belgilab oldik. 
Kasbiy kompitentlik, jumladan, oliy ta’lim muassasalari pedagogik kadrlarning kasbga tayyorlash, 
ularda pedagogik sifatlari va ko‘nikmalarini shakllantirishning nazariy hamda amaliy masalalariga 
olimlarimizdan N.N.Azizxodjayeva, U.Sh.Begimqulov, U.I.Inoyatov, U.Tolipov, Sh.Sharipov, F.Yuzlikev, 
Yu.Asadov va R.Jurayevlar ishlarida yoritilgan. Pedagog kadrlarni kasbiy kompitentligini shakllantirish va 
rivojlantirishda ularning umumiy tayyorgarligi hamda kadrlarni qayta tayyorlash, malakasini oshirish 
jarayonlarida kasbiy kompitentlikni takomillashtirish muammolari esa, Sh.Mardonov, M.Mirsoliyev, 
Ya.Xaydarov, X.Ibragimov va boshqalar tomonidan ilmiy tadqiq qilingan. 
Respublikamizda ta’lim tizimini birinchi bosqichi maktabgacha ta’lim tashkilotlari pedagog 
tarbiyachilarning innovatsion faoliyatini ta’minlash, oila bilan hamkorlikda bolalarni milliy qadriyatlar 
asosida tarbiyalash, 6-7 yoshli bolalarni umumo‘rta maktabga tayyorlash masalalari A.Sulaymonov, 
G.Amirova, F.Qodirova, M.Abdullayeva, B.Djurayeva, M.Tolipov, T.Usmonxujayev, X.Meliyev, 
Sh.Sodiqova, M.Normurodova, S.Raximova tomonidan ilmiy-nazariy jihatdan yoritilgan. 
Lekin, bevosita oliy ta’lim muassasasi “Maktabgacha ta’lim” bakalavr yo‘nalishini 4-kurs 
talabalarini malakaviy amaliyot davrida kasbiy kompitentligini shakllantirish masalalari qayd etilmagan. 
Shu munosabat bilan ilmiy tadqiqot ishimizga quyidagi vazifalarni qo‘ydik: 
- talabalarning tarbiyachilik kompitensiyasini shakllantirish dolzarb muammo ekanligini asoslash; 
- bo‘lajak tarbiyachilarning kompitensiyasini shakllantirishni mezon, ko‘rsatkich va darajalarini 
aniqlash, ilmiy-nazariy va metodik jihatidan asoslash; 
- koronavirus infeksiyasi tarqalishini oldini olish maqsadida onlayn tartibida masofaviy tarzda 
mashg‘ulotlar o‘tkazish texnologiyalari. 
Jizzax shahar maktabgacha ta’lim bo‘limi tasarrufida 101 ta maktabgacha ta’lim tashkilotlari faoliyat 
yuritadi. 
Shulardan 31 ta davlat, 53 ta oilaviy, 5 ta DXSh asosidagi va 12 ta xususiy maktabgacha tashkilotlari 
faoliyat olib boradi. Jizzax shahar xududida jami 3-6 yoshli bolalar soni 11788 tani tashkil etib, shundan 
maktabgacha ta’lim tashkilotini qamrab olingan bolalar soni 8935 nafarni tashkil etadi. 
“Maktabgacha ta’lim” yo‘nalishini 4-kurs talabalari malakaviy amaliyot davrida Jizzax shahridagi 6 
ta Maktabgacha ta’lim tashkilotlarini taglab olindi va “Ilk qadam” va “Aqlvoy” teledastur orqali 
amaliyotchilar 650 nafar bolalarga masofadan turib mashg‘ulot o‘tkazishdi, 50 nafarida uyali aloqa vositasi 
yo‘qligi sababli mashg‘ulotlar ushbu tarbiyalanuvchilarni ota-onalari yordamida televideniya orqali “Ilk 
qadam” va “Aqlvoy” teledasturlarida mashg‘ulotlarni kuzatib borish yuzasidan tavsiyalar berib 
kelmoqdalar. 
Har bir amaliyotchi MTTlaridagi gurux bolalari bilan ishlash uchun ota-onalar bilan telegram 
tarmoqlarida guruxlar ochib shu guruxlarda bolalarga va ota-onalariga tavsiyalar, maslahatlar va 
topshiriqlar berib borilmoqda. 
Ilmiy tadqiqot ishlarimizni 2020-2021 o‘quv yilida yakunlash va natijalari yuzasidan axborotlar 
beriladi.
Foydalanilgan adabiyotlar ruyxati: 
1. “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonun. O‘RQ - 637. 23.09.2020 yil 28 bet.
2. “Maktabgacha ta’lim va tarbiya” to‘g‘risidagi Qonun. O‘RQ-595. 16.12.2019 yil 19 bet. 
3. 2017-2021-yillarga mo‘ljallangan “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha 
Harakatlar strategiyasi”. PF-4947. 07.02.2017 yil 13 bet. 

Download 4,42 Mb.
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   170




Download 4,42 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



BO‘LAJAK PEDAGOG TARBIYACHILARNING KASBIY KOMPITENTLIGINI

Download 4,42 Mb.
Pdf ko'rish