117-rasm.
118-rasm.
(62.1)
vektor tenglam a m oddiy nuqta dinam ikasining asosiy te n g
lam asi deyiladi. (62.1) fo rm u lad an ko ‘ram izki, m uayyan kuch t a ’si
rida m oddiy n u qtaning oladigan tezlanishi
faqat kuch kattaligigagi-
na em as, balki nu q ta m assasiga ham b o g ‘liq.
A gar m oddiy nuq ta faqat o ‘zining
G o g'irlik kuchi t a ’sirida Y er-
ga erkin tushsa,
F = G, a = g b o ‘lib, (62.1) ifoda
G = mg
(62.2)
k o ‘rin ish n i o ladi. D em ak, m o d d iy n u q ta n in g o g ‘irlik
k u ch i b ilan
m assasi o ‘zaro (62.2) tenglik bilan b og ‘langan ekan.
A gar m oddiy nuqtanin g o g 'irlik kuchi aniq b o ‘lsa, uning m assa
sini (62.2) ga k o ‘ra
form uladan topish m um kin.
X alqaro birliklar sistem asi (SI) da m assa birligi qilib kilogarm m
(1 kg), vaqt birligi qilib sekund (1 s), uzunlik birligi qilib m etr (1 m)
qabul qilingan.
B inobarin, kuch birligi quyidagicha boMadi:
[F] = [m] ■
Ы = kg •
= N (N y u to n ) .
s
D em ak, massasi 1 kg b o ‘lgan m oddiy nuq taga 1 m /s
2
tezlan ish
bera oladigan kuch N y uto n deb ataladi.
3.
Ta’sir va aks ta’sir qonuni. H ar b ir t a ’sir o ‘ziga ten g va q a -
ram a-q arsh i yo ‘nalishdagi aks t a ’sirni vujudga keltiradi. B oshqach a
aytganda, ikkita jism ning b ir-b iriga t a ’sirlari o ‘z a ro
ten g va q a ra m a -
qarshi y o ‘nalgan (118-rasm ).
A jism n in g fijis m g a k o ‘rsatgan t a ’siri
