|
Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта
|
| bet | 14/129 | | Sana | 16.02.2024 | | Hajmi | 5,48 Mb. | | #157537 |
Bog'liq ЙЎНАЛИШГА КИРИШ УМК (2)Monologik tarzda
gapirish sifati
Tugallanganlik
Uzluksizlik
Ifodalilik
Mustaqillik
MA’RUZA BILAN SО‘ZGA CHIQISH
Ilmiy axborot bilan sо‘zga chiqish jarayonining tuzilishi
Maqsad qо‘yish
Yangi ilmiy xabar haqida ma’lumot berish;
hodisalar sababini тушунтириш ёки
оqибатлари муhокама этиш
Asosiy fikrlar, qoidalarni
shakllantirish
Matnni yozish
Gapirish
Monolog tarzda gapirish
qoidalarini bajarish
Ma’ruza qilishda ma’lumotni taqdim etish usulini tanlash bо‘yicha
tavsiyalar
1. Ma’ruzani nimadan boshlamoq zarur?
E’tiborni quyidagi usullar bilan egallash mumkin:
Chiqish mavzusi bо‘yicha muammoli
ёки ноёб саволни бериsh
Mumkinmi..?Ushbu savolga
javobning eng muvaffaqiyatli urinishlaridan бири ... Бахтга қарши ...
Chiqish mavzusi bо‘yicha
qiziqarli iqtibos keltirish
... maqoldan boshlayman; «...».Ushbu jumlada
...
Hayotdan aniq bir misol
keltirish
О‘zingizni quyidagi holatda deb tasavvur qiling ... ; Ushbu holatda ... ; Qaysi ... ; Qanday
Chiqish predmetini aniq bir
hodisa bilan obrazli солиshтириsh
орqали
«...» ni «...» bilan solishtirish mumkin;
muammoni bunday tasavvur qilish мумкин:
« ... » da « ... » rо‘y berdi Ma’lum
bо‘ldiki, ... Bunday natijani qanday
tushuntirmoq?
Hodisa tarixidan boshlash
Chiqish ilmiy maqola bilan tо‘liq mos kelishi mumkin. Ammo, og‘zaki nutqning ustunlik tomoni shundaki, bunda о‘zingizning nutqingizni kengaytirish imkoniyati mavjud, uni yanada jonli bо‘lishiga erishasiz va ilmiy jishatdan qatiy bayon etishdan xolos bо‘lasiz. Ma’ruza ma’lum bir «ekspromt»ga yо‘l qо‘yadi, bu esa о‘z navbatida eshituvchilarni jalb etadi va chiqishni esda qolarlik darajada bо‘lishini ta’minlaydi.
Esdan chiqarmang, ma’ruza boshlanishidan sо‘ng mavzuni asoslash zarur
bо‘ladi va uning dolzarbligi, shuningdek ilmiy holati – tezis aytib о‘tiladi.
2. Asosiy ma’ruzani bayon etishda tinglovchilarni qanday yо‘l
bilan qiziqtirish mumkin?
• oddiy bilmagan faktlarni gapirib berish;
• barcha tinglovchilarga ti\ridan-ti\ri taalu=li bilganlarni gapirib berish;
• sizlash jarayonida xolisona va ani=lashtirilgan bilmo=lik;
• obrazli solishtirishlardan unumli foydalanish
Keltiriladigan obrazlar, solishtirishlardan unumli foydalanish va
ular meyoriga amal qilishni esda tuting!
3. Qayd tarzda sо‘zga chiqishni tugatish lozim?
Chiqish oxirida uning maqsadiga kо‘ra, quyidagilar mumkin:
Ma’ruza mavzusi
bо‘yicha birorta
jumlani ta’kidlash
Shunday qilib, yana bir marta asosiy tavsiflarni sanab о‘tamiz
Ma’ruza davomida qarab
chiqilgan asosiy fikrlarni
qisqacha bayon etish
Xulosada quyidagi jumlani
ta’kidlab о‘tishimga ruxsat bersangiz: « ... »
Shunday qilib, ushbu nazariyani kо‘rib chiqib, biz qо‘yilgan muammoni hozirgi vaqtda hal qilib bо‘lmasligi
tо‘g‘risidagi xulosaga keldik
Qо‘yilgan muammo haqida
tinglovchilarni о‘ylab kо‘rishga
qoldirgan holda chiqishda
kulminatsiyani yaratish
|
| |
