35
I-MODUL BO`YICHA AMALIY MASHG`ULOTLAR
AMALIY MASHG`ULOT №1
Elektron sxemani maket (breadboard)da qurish
Mashg`ulotning maqsadi: Talabalarda mexatronika moduli uchun oddiy
elektron sxemalarni qurish amaliy ko`nimalarni shakllantirish.
Bu amaliy mashg`ulotda talabalar juda oddiy
elektron sxemani yaratishni
o`rganishadi. Bu sxema yorug`lik
chiqaruvchi diod LEDni
yoqishni amalga
oshiradi.Talabalar quyidagilar haqida ma`lumotga ega bo`lishadi:
• rezistorlar haqida;
• svetodiodlar (yoruhlik diodlari);
Talabalar quyidagilarni o`rganadi:
• elektr sxemani o`qish tartibini;
• maketda elektr sxemani qurish tartibini.
Qisqa nazariy ma`lumotlar
Rezistor (ingl.
resistor, lotin.
resisto – qarshilik ko`rsataman) –
elektrik
zanjirning passiv elementi bo`lib, elektr qarshilikni aniq va o`zgaruvchan qiymatiga
ega, tok kuchini chiziqli ravishda kuchlanishga aylantirishga
va kuchlanishni tok
kuchiga
aylantirish,
tokni cheklash, elektr energiyani
yutish va hokazolar uchun
mo`ljallangan.
a) Yevropa va Rossiyada qabul qilingan belgilanish
b) AQSHda qabul qilingan belgilanishi
Rezistorlarni ketma-ket ulaganda ularning qarshiliklari qiymati yig`indisi
olinadi
36
𝑅
𝑢𝑚
= 𝑅
1
+ 𝑅
2
+ 𝑅
3
+ ⋯
Rezistorlarni paralell ulaganda esa teskari qarshiliklar yig`iladi (ya`ni
1/𝑅
𝑢𝑚
umumiy
qarshilik
1/𝑅
𝑖
har bir qarshilik o`tkazuvchanligi yig`indisidan
iborat bo`ladi)
1
𝑅
𝑢𝑚
=
1
𝑅
1
+
1
𝑅
2
+
1
𝑅
3
+ ⋯
