|
Земля УзбекистанаBog'liq 3-2023-uzzamin.uzO‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
21
Land of Uzbekistan
Земля Узбекистана
3/2023
biz tomondan tabiiy yaylovlar o‘simliklarining
monitoringini yuritish va uning ahamiyatini
o‘rganish maqsadida ilmiy-amaliy tadqiqotlar
olib borildi. Jumladan:
Tadqiqot obyekti va uslublari.
Tadqiqot
obyekti sifatida Konimex tumani “Qizilqum”
hududi tabiiy yaylovlarida o‘rnatilgan monitoring
punktlari xizmat qiladi. Tadqiqot uslublari asosini
“Tabiiy yaylovlar o‘simliklarining monitoringini
o‘tkazish ishlarini amalga oshirish bo‘yicha”
ilmiy-uslubiy qo‘llanmasi [2022; 65-b.] tashkil
etadi.
Tadqiqot natijalari va ularning
muhokamasi.
O‘zbekiston Respublikasining
“Yaylovlar
to‘g‘risida”gi
va
“Davlat
yer
kadastri
to‘g‘risida”gi
Qonunlari,
O‘zbekiston
Respublikasi
Prezidentining
2020-yil
7-sentyabrdagi
PF-6061-son
Farmoni, 2021-yil 24-fevraldagi PQ-5006-
son qarori, Vazirlar Mahkamasining 2019-yil
24-sentyabrdagi “O‘zbekiston Respublikasida
atrof tabiiy muhitning davlat monitoringi tizimini
takomillashtirish to‘g‘risida”gi 737-son hamda
2022-yil 14-yanvardagi “Qishloq xo‘jaligiga
mo‘ljallangan yerlarda monitoring ishlarini
amalga oshirish, yerlarni muhofaza qilish va yer
tuzish faoliyatini tartibga soluvchi normativ-
huquqiy hujjatlarni tasdiqlash to‘g‘risida”gi
22-son
qarorlarining
ijrosi
yuzasidan
hukumatimiz tomonidan bir qator chora-tadbirlar
ishlab chiqilib, ilmiy-amaliy tadqiqotlar olib
borilmoqda.
Xususan, “O‘zdavyerloyiha” davlat
ilmiy-loyihalash instituti mutaxassis, olimlari
tomonidan yuqorida qayd qilingan qarorlar
asosida
2022-yilda
“Tabiiy
yaylovlar
o‘simliklarining monitoringini o‘tkazish
ishlarini amalga oshirish bo‘yicha” ilmiy-
uslubiy qo‘llanma ishlab chiqilib, shu asosda
tabiiy o‘simliklar monitoringiga bag‘ishlangan
tadqiqotlar O‘zbekiston Respublikasi hududida
amalga oshirilmoqda.
Bu
borada
“tabiiy
yaylovlar
o‘simliklarining monitoringi” tushunchasiga
to‘talsak.
Tabiiy
yaylovlar
o‘simliklarining
monitoringi – tabiiy yaylovlar to‘g‘risidagi
miqdoriy va sifatga doir ma’lumotlar haqida
axborot to‘plash, ularning holatini baholash
va prognoz qilish, salbiy jarayonlarni aniqlash
hamda bartaraf etish maqsadida tabiiy yaylovlar
o‘simliklarining holati, tabiiy yaylovlardan
foydalanish natijasida yuzaga kelayotgan
o‘zgarishlar yuzasidan kuzatuvlar tizimi
hisoblanadi.
“Tabiiy
yaylovlar
o‘simliklarining
monitoringi” da: “Yovvoyi holda o‘suvchi
yaylov o‘simliklari tabiiy yaylovlar monitoringi
kuzatishlarining obyektlari hisoblanadi va ular
ustidan kuzatishlar monitoring punktlarida,
shuningdek, o‘simlik dunyosi obyektlari davlat
kadastrini yuritish doirasida o‘tkaziladi” deb
belgilab qo‘yilgan.
Ushbu qo‘llanmaga muvofiq, tadqiqotlar
jarayonida monitoring punktlari soni va ular
joylashgan joy, monitoring o‘tkazish bo‘yicha
ishlar usullari (dala tadqiqotlari metodikasi),
kuzatishlar parametrlari ro‘yxati va davriyligi,
shuningdek, ularni o‘tkazish muddatlari,
monitoring obyektlari to‘liq o‘rganiladi.
Bu borada yaylov monitoring nuqtalari
2022-yilning bahor oylarida o‘tkazilgan
tadqiqotlar jarayonida o‘rnatib chiqildi hamda
har bir monitoring nuqtalari Navoiy viloyati
miqyosida jami 126 ta viloyatni yaylov
maydonlari xarakterlovchi monitoring punktlari
o‘rnatilib ularda tadqiqot ishlari olib borildi.
Bugungi kunda tabiiy yaylov monitoring
ishlarining birinchi bosqich dala tadqiqot ishlari
yakunlandi.
Hudud to‘g‘risida qisqacha ma’lumot
“Qizilqum” hudud jami maydoni 331 ming
233 gektarni tashkil etadi va hudud asosan
cho‘llardan iborat. Hudud tabiiy yaylovlarida
monitoring ishlari birinchi bosqichi 2022 yilning
aprel-may oylarida, ikkinchi bosqichi esa
sentyabr-oktyabr oylarida olib borildi.
Konimex tumani “Qizilqum” hududining
yer maydonini hisobga olgan holda ilmiy-uslubiy
qo‘llamaning 1-bob 13 xatboshiga asosan
(ya’ni cho‘l mintaqasi yaylovlari uchun – har
50 000-100 000 gektar maydonga bitta monitoring
punkti o‘rnatiladi va o‘lchamlari 2000×2000 metrni
tashkil etadi.) hududga 6 ta monitoring punkti
|
| |
