O‘ZBEKISTON ZAMINI
4/2019
29
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 17-iyundagi «Qishloq xo‘jaligida yer va suv resurslaridan
samarali foydalanish chora-tadbirlari to‘g‘risida» PF-5742-son Farmoni. - 46 b.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2022-2026-yillarga mo‘ljallangan yangi o‘zbekistonning taraqqiyot
strategiyasi to‘g‘risida»gi PF-60-son Farmoni.
2022-yil 28-yanvar.
3. Abulkosimov H.P., Xalimbetov A.O. Qishloq xo‘jaligida yer resurslaridan foydalanish samaradorligini oshirish
yo‘llari. - Toshkent: «IQTISOD-MOLIYA», 2008. - 80-b.
4. Turayev R.A. Sug‘oriladigan yerlar monitoringini yuritish metodologiyasini takomillashtirish: T.f.d. diss.
avtoreferati. - Toshkent, 2021. - 28 b.
5. Turayev R.A., Parpiyev G‘.T., Xojiyev Q.M. Qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlar monitoringini yuritish
metodologiyasi. - Toshkent: «Zilol buloq» nashriyoti, 2020. - 52 b.
6. Usmonov J.Z. Holati yomonlashib qishloq xo‘jaligi oborotidan chiqib kеtgan bo‘z yerlardan foydalanish
samaradorligini oshirishni ilmiy asoslash (Qashqadaryo viloyati misolida): Q.x.f.f.d. diss.avtoreferati. - Toshkent, 2022. -
22 b.
7. “O‘zdavyerloyiha” davlat ilmiy-loyihalash instituti ma’lumotlari.
8. O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi ma’lumotlari.
9. Sharopov.R.N., Muxtorova.M.S. Fermer xo‘jaliklari yerlaridan foydalanishni tashkil etish bo‘yicha xorijiy davlatlar
tajribasi // “Yer resurslaridan foydalanishni raqamlashtirish va davlat kadastrlari munosabatlarini takomillashtirishda, ilm-
fan yutuqlari hamda inovatsion texnologiyalarni joriy etishning dolzarb muammolari” mavzusidagi Xalqaro ilmiy-amaliy
konferensiyasi ma’ruzalar to‘plami. – 18-19-aprel, 2023-yil., Samarqand, O‘zbekiston.– 488-492.
10. https://agroins.com.ua/ru/agrodrone.html
foydalanishning davlat tomonidan tartibga solinishi
konstitutsiyalarda belgilab qo‘yilgan bo‘lib, maxsus
qonun va qarorlar asosida amalga oshiriladi. Ushbu
me’yoriy hujjatlar yer munosabatlarini tartibga
solishning barcha jihatlarini qamrab olishga
qaratilgan[9].
Qishloq xo‘jaligidagi mavjud yerlardan
maqsadga muvofiq yuqori samara bilan
foydalanishga juda ko‘p omillar ta’sir ko‘rsatadi.
Ko‘pgina omillar yerdan foydalanishda ijobiy
natijalarga olib kelsa, boshqa ko‘pgina omillar
aksincha, salbiy natijalarga olib kelishi mumkin.
Sug‘oriladigan ekin yerlaridan foydalanishni
oqilona tashkil etish, ulardan mumkin qadar qishloq
xo‘jalik mahsulotlarini yetishtirishda yaxshiroq
foydalanish viloyat iqtisodiyotiga katta ijobiy ta’sir
ko‘rsatadi. Yuqoridagi e’tirof etilganidek, uzoq
yillar qishloq xo‘jaligida foydalanilmasdan qolgan
ekin yerlariga turli salbiy omillar ta’sir ko‘rsatadi
va pirovardida bunday maydonlar qishloq xo‘jaligi
oborotidan chiqib ketadi. Jumladan, Namangan
viloyatining sug‘oriladigan ekin yerlarini qishloq
xo‘jaligi oborotidan chiqib ketishiga quyidagi
salbiy omillar katta ta’sir ko‘rsatgan:
- suv ta’minotini yetishmasligi;
- lotok tizimlarini buzilib ketganligi;
-
yerlarning
meliorativ
holatini
yomonlashganligi;
- kollektor-zovur tarmoqlarining yaxshi
ishlamasligi;
- ariqlar va sug‘orish inshootlarining o‘z
vaqtida tozalanmasligi;
- artezian quduqlarni ishlamasligi;
- sug‘orish suvi bilan ta’minlaydigan
nasoslarning ishlamasligi.
