47
Standartlashtirishning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
mahsulotlar, ishlar va xizmatlarning (keyingi o‗rinlarida
mahsulotlar deb
yuritiladi) aholining hayoti, salomatligi va mol-mulki, atrof-muhit uchun xavfsizligi,
resurslarni tejash masalalarida iste‘molchilarning va davlatning manfaatlarini himoya
qilish;
mahsulotlarning o‗zaro bir-birining o‗rnini bosishini va bir-biriga
monandligini ta‘minlash;
fan va texnika taraqqiyoti darajasiga, shuningdek,
aholi va xalq
xo‗jaligining
ehtiyojlariga
muvofiq
mahsulotlarning
sifati
hamda
raqobatbardoshligini oshirish;
resurslarning barcha turlarini tejashga, ishlab chiqarishning texnikaviy-
iqtisodiy ko‗rsatkichlarini yaxshilashga ko‗maklashish;
ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy dasturlar va loyihalarni amalga oshirish;
tabiiy va texnogen falokatlar va boshqa favqulotda vaziyatlar yuzaga
kelishi, havf-xatarni hisobga olgan holda xalq xo‗jaligi ob‘ektlarining
xavfsizligini
ta‘minlash;
iste‘molchilarni ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar nomenklaturasi va sifati
to‗g‗risidagi to‗liq va ishonarli axborot bilan ta‘minlash;
mudofaa qobiliyatini va safarbarlik tayyorgarligini ta‘minlash;
o‗lchashlarning yagonaligini ta‘minlash;
ishlab chiqaruvchi (sotuvchi, ijro etuvchi) ma‘lum qilgan mahsulot sifati
to‗g‗risidagi ko‗rsatkichlarini tasdiqlash.
Standartlashtirishning asosiy vazifalari:
iste‘molchi va davlatning manfaati yo‗lida mahsulotning sifati va nomlariga
nisbatan eng maqbul talablarni qo‗yish;
Davlat, Respublika fuqarolari va chet el ehtiyoji uchun tayyorlangan
mahsulotga kerakli talablarni belgilovchi me‘yoriy hujjatlar tizimini va uni ishlab
chiqish
qoidalarini yaratish, ishlab chiqish va qo‗llash, shuningdek hujjatlardan
nazorat qilish;
standart talablarining sanoati rivojlangan chet mamlakatlarning xalqaro,
mintaqaviy va milliy standartlari talablari bilan uyg‗unlashuvini ta‘minlash;
bir-biriga mosliligining barcha (konstruktiv, elektrik,
elektromagnitli,
informatsion, dasturli va boshqalar) turlarini, shuningdek mahsulotning o‗zaro
almashinuvchanligini ta‘minlash;
48
parametrik va turlar o‗lchovi qatorlarini, tayanch konstruksiyalarni,
buyumlarning konstruktiv jihatdan bir xil qilingan
modullashgan bloki tarkibiy
qismlarini aniqlash va qo‗llash asosida birxillashtirish;
mahsulot, uning tarkibiy qismlari, buyumlari, hom-ashyo va materiallar
ko‗rsatkichlari va tavsiflarining kelishib olinishi va bog‗lanishi;
material va energiya sig‗imini
kamaytirish, kam chiqindi chiqaruvchi
texnologiyalarni qo‗llash;
mahsulotning ergonomik xossalariga talablarning belgilanishi;
metrologik me‘yor, qoida, nizom va talablarning belgilanishi;
standartlashtirish bo‗yicha xalqaro tajribadan foydalanishni keng avj
oldirish, mamlakatning xalqaro va mintaqaviy standartlashtirishda ishtirok etishini
kuchaytirish;
xorijiy mamlakatlarning talablari O‗zbekiston
Respublikasining xalq
xo‗jaligi ehtiyojlarini qondirgan hollarda ularning xalqaro, mintaqaviy va milliy
standartlarini hamda mamlakat standartlari va texnikaviy shartlari tariqasida
to‗g‗ridan-to‗g‗ri qo‗llash tajribasini kengaytirish;
texnologik jarayonlarga talablarni belgilash;
mahsulotni standartlashtirish va uning natijalaridan
foydalanish sohasida
xalqaro hamkorlik qilish yuzasidan ishlarni tashkil qilish;
texnik-iqtisodiy axborotni tasniflash va kodlash tizimini yaratish va joriy
qilish;
sinovlarni me‘yoriy-texnika jihatidan ta‘minlash, mahsulot sifatini
sertifikatlashtirish, baholash va nazorat qilish;
