Kanallar kommutatsiyasi usulida tugunlar o‘rtasida uzluksiz fizikaviy kanal hosil
bo‘lib, kommutatorlar yordamida alohida kanal qismlari ketma- ket ulangan bo‘ladi: bir
nechta fizikaviy kanallar yagona fizikaviy kanalni tashkil etadi va har bir kanalda
uzatish
tezligi bir xil bo‘lishi sharti asoslangan. Bunday yagona kanal ma’lumot uzatish
jarayonidan avval o‘rnatilishi kerak bo‘ladi va bu kanal ulash o‘rnatish jarayonida faqat
ushbu bog‘lanishga xizmat qiladi.
1- rasm. Tarmoqda foydalanuvchilar kommutatsiyasi
Misol uchun, rasmdagi 1-tugundan 7-tugunga ma’lumot uzatish uchun avval 1-
tugun A kommutatoriga ulash o‘rnatish uchun 7-tugun adresini belgilagan holda maxsus
so‘rov signalini yuboradi. A kommutatori yagona kanal
hosil qilish uchun marshrut
aniiqlab, so‘rov signalini keyingi kommutatorga yuboradi va h.k. 7-tugun so‘rov belgisini
olganligi to‘g‘risida 1-tugunga javob signalini qaytaradi
va yagona kanal hosil
bo‘lganligi (kommutatsiyalanganligi)
belgilanadi; shundan so‘ng 1-tugun 7-tugun
bilan
ma’lumot almashishi mumkin.
Kanallar kommutatsiyasining afzalliklari:
-
foydalanuvchilar aro o‘rnatilgan kanalda ma’lumot uzatish tezligi doimiy
va ma’lum bo‘ladi (foydalanuvchi sifatli uzatishga mo‘ljallangan kanalning o‘tkazish
qobiliyatiga moslab kerakli tezlikni belgilash imkoniyatiga ega);
-
tarmoq orqali ma’lumot uzatishda to‘xtalishlar darajasi past va doimiy
bo‘lishi (to‘xtalishlarga sezgir real vaqtli trafik (ovoz, video)ning sifatli uzatilish
imkoniyati).
Kanallar kommutatsiyasining kamchiliklari:
-
kanal bandligida foydalanuvchiga rad javobi berilishi;
-
fizikaviy kanallar o‘tkazish qobiliyatining samarasiz ishlatilishi (kanal ulash
o‘rnatish jarayoni mobaynida band bo‘ladi);
-
avvaldan ulash o‘rnatilishi tufayli ma’lumot uzatish jaraenidan oldin shartli
to‘xtalish mavjudligi.
Bu kommutatsiya usuli telefon so‘zlashuvlarni uzatishda qo‘llaniladi.
