|
Zardushtiylik dinining muqaddas kitobi “Аvesto”da bola taʼlim-tarbiyasiga oid maʼlumotlar
|
| bet | 13/22 | | Sana | 21.01.2024 | | Hajmi | 0,9 Mb. | | #142450 |
Bog'liq maruza 1Zardushtiylik dinining muqaddas kitobi “Аvesto”da bola taʼlim-tarbiyasiga oid maʼlumotlar.
Bilim va tarbiya hayotning eng muhim tirgagi.
Har bir yosh, avvalo, yozishni oʼrganish asosida bilim olish kerak.
Soʼngra odob-axloqi bilan eng yuksak pogʼonaga koʼtarilsin.
“Аvesto”da bolalarni oʼqitish va tarbiyalash qoidalari tartibi:
diniy va axloqiy tarbiya;
jismoniy tarbiya;
oʼqish va yozishga oʼrgatish;
Sharq mutafakkirlari va allomalarining ijodiy meroslarida oʼqituvchi tarbiyachi mahorati, ustozlik-shogirdlik shartlariga ham alohida oʼrin berilgan. qoʼyida shulardan misollar keltiramiz: Masalan, mashhur faylasuf va mutafakkir, qomusiy ilmlar bilimdoni Аbu Nosr Forobiy (873-930) ustoz - oʼqituvchiga shunday talab qoʼyadi: «Ustoz-shogirdlariga qattiq zulm ham, haddan tashqari koʼngilchanlik ham qilmasligi lozim. Chunki ortiqcha zulm shogirda ustozga nisbatan nafrat uygʼotadi, bordiyu ustoz juda ham yumshoq boʼlsa, shogird uni mensimay qoʼyadi va u beradigan bilimdan sovib ham qoladi. U oʼqituvchiga bolalarning feʼl atvoriga qarab tarbiya jarayonida «qattiq» yoki «yumshoq» usullardan foydalanishni maslahat beradi:
Tarbiyalanuvchilar oʼqish oʼrganishga moyil boʼlsa, taʼlim tarbiya, jarayonida yumshoq usul qoʼllaniladi.
Tarbiyalanuvchilar oʼzboshimcha, itoatsiz boʼlsa, qattiq usul (majburlov) qoʼllaniladi.
U oʼqituvchining tarbiya usullarini hukumat (davlat) va shohlarning xalqni tarbiyalash va boshqarishdagi usullariga oʼxshatadi, ularni qiyoslaydi. Har ikkalasida ham yumshoqlik va majburlov zarurligini oʼqtiradi.
Farobiy quyidagilarni taʼkidlagan:
Fanni birinchi boʼlib klassifikatsiya qilib chiqqan;
Аrifmetika, geometriya, astronomiya, musiqani muhim tarbiyaviy fanlar deb atadi;
Bolalarning feʼl-atvoriga qarab taʼlim-tarbiyaning “Qattiq” yoki “Yumshoq” usullaridan foydalanish mumkin.
Tarbiyalanuvchilar oʼqish va oʼrganishga ishtiyoqmand boʼlsalar yumshoq usullar qoʼllaniladi;
Tarbiyalanuvchilar oʼzboshimcha, itoatsiz boʼlsalar, qattiq (majburlovchi) usullardan qoʼllaniladi.
|
| |
