|
1. Umumiy qoidalar. Yer inshootlari turlari. Gruntga ishlov berish texnologik jarayonining tarkibi5.30 – rasm. Gruntni urib shibbalash
a – to’g’ri burchakli, prizmatik va konussimon
shtamplarni qo’llaganda kotlovanlar fazoviy
shakllarining kurinishlari; b – asosi
kengaytirilgan kotlovanni qazishning texnologik
ketma-ketligi (I, II ,III);1 – kotlovan;
2 – zichlangan zona;
3 – kengaytirilgan asos; 4 – shibbalagich
(trambovka); 5 – karetka;
6 – yo’naltiruvchi shtanga; 7 – kam zichlanadigan
material; 8 – pona-bolg’a.
SHibbalagich yoki shtampning shakliga
bog’liq
holda
turli
konfiguratsiyali
shibbalanganqazilmalarni hosil qilish mumkin.SHibbalash planda kvadrat, to’g’ri burchakli, olti burchakli
yoki yoysimon shaklida bo’ladi – pastki eni 0,4...1,4 m ni, yuqori eni 0,7... 2,0 m. ni tashkil etadi.
SHibbalash balandligi, odatda 1...3,5 m yon devorlarining konusligi 1:20 dan 1:5 gacha, massasi 2...10t
bo’ladi.
SHibbalashning asosiy samaradorligiga shibbalagichning massasi va tashlash balandligi va
nihoyat grunt yuzasi bo’yicha zichlagich zarbining energiyasi ta’sir ko’rsatadi. Bu usulni o’ta
cho’kuvchan gruntlarda qo’llash ancha samaralidir. Keyingi yillarda bu usulning qo’llanish sohasi loyli
va qumli gruntlarda, jumladan suvga to’yingan gruntlarda kengaymoqda. SHibbalash uchun kran-
ekskavatorlar, avtokranlar, osma jihozli traktorlardan foydalaniladi.
Ma’lum sharoitlarda shibbalash metodi gruntni ishlashning an’anaviy usullari bilan
solishtirilganda ish hajmini 3...5 marta qisqartirish, ish narxini 1,5...3 marta pasaytirish va mehnat sarfini
1,8...2,5 marta qisqartirish imkoni beradi.
Gruntni gidromexanik usul bilan qazish
Gruntni gidromexanik usul bilan qazish va tashish suv oqimining katta tezlikda harakatlanib
gruntni yuvilishiga va u zarrachalarni tezlik kamaymaguncha vaqt davomida surib borishi, natijada tezlik
kamaygandan so’ng zarrachalar cho’ka boshlashiga asoslangan.
Gidromexanizatsiya butun jarayonni – gruntni qazish, uni to’kilmaga tashish va joylashtirishni
bir vaqtda suvning bir oqimi bilan amalga oshiradi.
Bu usulnikatta hajmdagi ishlarni bajarishda, suv va elektr energiyasi resurslari yetarli bo’lganda,
to’kilmalarni minimal cho’kma bilan tiklash zarur bo’lgan hollarda, qo’llash maqsadga muvofiq bo’ladi.
Gidromexanizatsiyaning texnologik jarayoni gruntgazaboyda ishlov berish, uning suv bilan
aralashibyarim suyuq massa (quyqa)ga o’tishi, bu suyuq massani inshoot yoki uyumlash joyiga tashish,
va cho’kma holatiga olib keladigan joylashtirishni o’z ichiga oladi.
Gruntlarni qazish gidromexanizatsiya usullari
gidromonitor
(gruntni suv oqimi bilan yuvish ) va
ye
rni surish
(suv ostidan gruntni so’rib olish)larga bo’linadi.
|
| |
