|
1. Umumiy qoidalar. Yer inshootlari turlari. Gruntga ishlov berish texnologik jarayonining tarkibirni so’rish usuli
bilan
qaziladi. Gruntni qazish jarayonida gruntli massani suv ostidan yer so’rgichning so’rib oluvchi quvurlari
yordamida so’rib olish olib boriladi, bunda zich loyli gruntlar oldindan yumshatiladi, qumli va loyqa
gruntlar yumshatilmaydi.
Er so’rgichning quvuri (5.32-rasm) machtaga birikkan va barja (er snaryadi)ga o’rnatilgan
maxsus strelaga osilgan. Zich gruntlarni qazishda surib oluvchi quvur aylanadigan maxsus yumshatuvchi
kallakcha yoki vibratsion (titratuvchi) yumshatgich bilan ta’minlanadi.
Er snaryadi qirg’oq bo’ylab yotqizilgan magistral quyqa oqizgichga biriktiriladi. Maxsus
suzuvchi po’kak moslama (poplavka, plashkout)larga montaj qilingan suzuvchan quyqa oqizgichlar
yordamida uni zaboy bo’yicha siljiydigan yer snaryadi izidan ko’chirish amalga oshiriladi. Gruntni
qazishuchlikka (yoki yumshatgichga) ega bo’lgan so’ruvchi quvurni bir marta o’tish bilan olinadigan
grunt qatlami chuqurligiga botirish bilan boshlanadi.
5.32 rasm. Gruntqazishning yer so’rish usuli:
a – yer snaryadining ishlash sxemasi; b – to’kilmani yuvish sxemasi;
1 – so’ruvchi (gruntni so’rib oluvchi qurilma); 2 – yer snaryadi,
3 – yer so’rgich; 4 – bosimli quyqa oqizgich; 5 – suzuvchan quyqa oqizgich;
6 – qirg’oqdagi quyqa oqizgich; 7 – quyqani tindirish xaritasi; 8 – gruntni yuvish xaritasi; 9 –
do’nglik hosil qilish xaritasi; 10 – grunt do’ngliklari
Gruntni qazish chuqurligi yer so’rgichning so’rib oluvchi moslamasini tushirish chuqurligi bilan
aniqlanadi. Quyqa 20...80 m suv ustuni (200... 800 Pa) bosim ostida so’riladi va quvuroqizgichlar
bo’yicha uzatiladi,ish unumdorligi (quvur oqizgich bo’yicha uzatiladigan quyqa massasi) 0,4...12 ming
m
3
/soat oralig’ida bo’ladi.
So’rib oluvchi moslama yer so’rish snaryadining ishchi organi deb hisoblanadi. Gruntning
bog’lanishligiga bog’liq ravishda yengil gruntlarni ishlashda bu moslamga uning og’izqismiga yengil
gruntlarda quvurning kengaygan og’zi (rastrubalar) mahkamlansa, loy va qumli loy gruntlarda esa unga
frezerli yumshatgichlar o’rnatiladi. Markazdan qochirma nasos ta’siri ostida so’rib oluvchi moslamada
vakuum hosil qilinadi, uning ta’siri ostida suv grunt bilan birgalikda (quyqa) so’rib kirituvchi quvurga
oqib tushadi, so’ngra bu quyqa bosimli quyqa oqizgichlarga haydaladi, quyqa bu oqizgichlar orqali uni
to’kish joyiga ko’chiriladi.
|
| |
