• Faoliyatning individual uslubi va temperament
    		•

    16-Mavzu: Temperament va Xarakter reja




    Download 0,91 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet7/13
    Sana19.09.2024
    Hajmi0,91 Mb.
    #271709
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   13
    Bog'liq
    9-mavzu. Temperament va xarakterdoc (1)

    Xolerik 
    xuddi sangvinik kabi sust senzitivlik, yuksak reaktivlik hamda faollik 
    bilan ajralib turadi, lekin faollikdan reaktivlik ustunlik qiladi. Shuning uchun u 
    tinimsiz o’zini ushlay olmaydigan, betoqat, serzarda. Sangvinikka qaraganda ozroq 
    silliq va qo’proq qotib qolgan. Shuning uchun intilishlari va qiziqishlarida katta 
    barqarorlik, zo’r qatiylik bor, diqqatini ko’chirishda qiyinchilikka uchraydi. Psixik 
    tempi tez. Bir ishni boshlasa oxiriga yetkazadi, ammo unga qiziqsa. 
    Flegmatik 
    - senzitivligi sust, hissiy qo’zg’aluvchanligi oz, kuldirish, jahlini 
    chiqarish, kayfiyatini buzish qiyin. Ammo bir narsa yuzasidan qattiq kulganda u 
    vazminligicha qolaveradi. Katta ko’ngilsiz hodisa yuz berganda ham osoyishtaligini 
    buzmaydi. Imo-ishoralari oz, harakatlari ifodasiz, g’ayrati ishchanligi bilan ajralib 
    turadi. Yuksak faolligi oz, reaktivligidan ancha ustunlik qiladi. Chidamliligi, 
    matonati, o’zini tuta bilish bilan ajralib turadi, harakatlarining 
    tempi va nutqining tempi sust, ifodasiz. Diqqatini sekinlik bilan to’playdi. Rigid 
    (qotib qolgan), diqqatini qiyinchilik bilan ko’chiradi. Yangi sharoitga qiyinchilik 
    bilan moslashadi. Introvert. Yangi odamlarga qiyinchilik bilan qo’shiladi. Tashqi 
    taassurotlarga qiyinchilik bilan javob qaytaradi. 
    Melanxolik 
    - yuksak senzitivlik xususiyatiga ega. Sezgirligi yuksak (sezgi 
    chegaralari yuqori). Arzimagan sababga ko’ra, ko’zlaridan yosh oqib ketaveradi. 
    Nihoyatda arazchan, sekin yig’laydi. Samimiy, juda oz kuladi, faolligi sust, o’ziga 
    ishonmaydi, tortinchoq, ozgina qiyinchilik tug’iladigan bo’lsa, qo’lini yuvib 
    qo’ltig’iga urib g’o’ya qoladi. G’ayratsiz qatiy emas. Diqqati tez chalg’iydi, barqaror 
    emas. Psixik tempi sust. Rigid (qotib qolgan). Introvertlik xususiyatiga ega. 
    Faoliyatning individual uslubi va temperament 
    Faoliyatning individual uslubi insonda o’zidan o’zi vujudga kelmaydi, u shaxs 
    kamolotining barcha bosqichlarida (bog’cha yoshidan e'tiboran to kasbiy mahorat 
    egallagunga qadar) shakllanib boradi. Insonning temperamenti faoliyatning 
    individual uslubini tarkib orttiradi. Xuddi shu boisdan, faoliyatning individual 
    uslubi deyilganda shaxs uchun o’ziga xos va muvaffaqiyatga erishishning maqsadga 
    muvofiq yo’llari individual tizimi tushuniladi. 

    Temperament xususiyatlarining o’ziga xos yig’indisi inson faoliyati 
    munosabatlari va bilish jarayonlarida faolligining individual uslubi jarayonida 
    namoyon bo’ladi. 
    Faoliyatning individual uslubi faqat temperamentga emas, balki boshqa 
    sabablarga, shaxsiy tajriba jarayonida hosil bo’lgan ko’nikma va malakalarga ham 
    bog’liqdir. Faoliyatning individual uslubini inson organizmini tug’ma 
    xususiyatlari va asab tizimi tiplarining faoliyat sharoitlariga moslanishi deb qarash 
    mumkin. Faoliyatning individual uslubi asosini asab tizimi xususiyatlari yig’indisi 
    tashkil qiladi. Faoliyatning individual uslubiga kiruvchi ikki xil xususiyatlar 
    mavjud. 
    1.
     
    Asab tizimi individual xususiyatlari nuqsonlarining o’rnini to’ldiruvchi tajriba 
    jarayonida shakllangan xususiyatlar. 
    2.
     
    Insonda mavjud layoqat va qobiliyatlardan maksimal darajada foydalanish 
    imkonini beruvchi xususiyatlar. 
    Temperamentning xususiyati faollikning samaradorligida emas, balki 
    usullarning o’ziga xosligidadir. Shu ma'noda 

    Download 0,91 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   13




    Download 0,91 Mb.
    Pdf ko'rish