|
3-Mavzu: Sezgi va idrokning psixologik mohiyati, fiziologiyasi rejaBog'liq 3-mavzuvibrasiya sezgilari
deyiladi.
Masalan,
karlarni tovushlarni idrok qilishi. Odatda vibrasion
sezgirlik intermodal sezgi deb ham nomlanadi. Uning quyidagi ko’rinishlari qam mavjud:
a) hid, ta'm va maza sezgilarida;
b) o’ta kuchli tovushda, o’ta yorqin yorug’likda;
v) uch xil ta'sirning uyg’unlashgan integrativ holatida
;
Sezgining nospesifik shakliga terining foto sezgirligi kirib, u ranglarni, nozik
jumlalarni ajratish, qo’l uchlari bilan sezish orqali ro’yobga chiqadi. Terining foto
sezgirligi A.N.Leontev tomonidan kashf qilingan bo’lib, bu narsa ko’pgina holatlarga
oqilona yondashish imkoniyatini vujudga keltiradi. Tadqiqot asosan qo’l uchiga yashil va
qizil ranglarni yuborish orqali amalga oshirilgan. Terining foto sezgirligi tabiati
psixologiyada yetarli darajada o’rganilmagan.
Sezgi turlari
Psixologiya fanida uchta katta guruhga ajratilgan sezgilar (ekstroreseptiv,
proprioreseptiv, introreseptiv) o‘z navbatida quyidagi turlarga ajratiladi:
1.
Ko’rish sezgilari;
2.
Eshitish sezgilari;
3.
Hid bilish sezgilari;
4.
Ta'm bilish sezgilari;
5.
Teri sezgilari;
6.
Muskul - harakat (kinestetik);
7.
Statistik sezgilar;
8.
Organik sezgilar;
Ko’rish sezgilari.
Insonlar tomonidan rang va yoruqlikni sezish ko’rish sezgilari
orqali amalga oshadi va seziladigan ranglar
xromatik va axromatik
turlarga bo’linadi.
Psixofiziologik qonunga ko’ra yoruqlik nurlari uchburchak shisha prizma orqali o’tib
singanda hosil bo’ladigan rang
xromatik ranglar
deb atalib, ularga kamalak ranglar,
ya'ni qizil, zarg’aldoq, sariq, yashil, havo rang, ko’k, binafsha tuslarini qamrab oladi.
Odatda oq rang, qora rang, kulrang va ularning turlicha ko’rinishlari
|
| |
