• A.Orbeli tomonidan, hayvonlarda P.K.Anoxin , odamlarda esa N.A.Bernshteynlar
  • 3-Mavzu: Sezgi va idrokning psixologik mohiyati, fiziologiyasi reja




    Download 447,68 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet5/25
    Sana21.05.2024
    Hajmi447,68 Kb.
    #247741
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25
    Bog'liq
    3-mavzu

    K.M.Bikov, V.N. Chernigovkiylar
    tomonidan atroflicha o’rganilgan. Ularning fikriga 
    ko’ra, bu narsalarning barchasi shartli reflektor faoliyati mexanizmlaridan kelib chiqadi 
    Proprioseptiv sezgilar
    gavdaning fazodagi holati to’g’risida signallar bilan 
    ta'minlab turadi. Ular inson harakatining boshqaruvchisi hisoblanib va afferent asosini 
    tashkil qiladi.
    Pereferik reseptorlar muskullar, pay va bo’g’imlarda joylashgan bo’lib, maxsus 
    tanachalar shakliga ega va ular Puchchini tanachalari deb ataladi. 
    Tanachalarda vujudga keluvchi qo‘zg’atuvchilar muskullarning harakatlashuvi 
    natijasida va bo’g’imlar holatining o‘zgarishi, nerv tolalari yordamida, orqa miyaning 
    orqa ustunidagi oq suyuqligiga etkaziladi. qo‘zg’ovchilar Burdax va Goll yadrosining 
    quyi bo’limlariga yetib keladi va undan po’stosti tugunchalaridan o’tib, bosh miya katta 
    yarim sharining qoronqulashgan zonasida harakatlarini yakunlaydilar. 
    Proprioreseptorlar harakatning afferent asosi ekanligini 
    A.Orbeli
    tomonidan,
    hayvonlarda 
    P.K.Anoxin
    , odamlarda esa 
    N.A.Bernshteynlar
    tomonidan o’rganilgan. 
    Psixologik ma'lumotlarga ko’ra, gavdaning fazodagi holati, sezgirligi statik 
    sezgilarda o‘z ifodasini topadi. Uning markazi ichki quloq kanallarida joylashgan bo’lib, 
    ular o‘zaro bir-biriga perpendikulyar bo’shliqda tutash holatda yotadi.
    Masalan,
    bosh holatining o‘zgarishi quyidagi sxemada ko’rish mumkin: 
    a) endolimfa suyuqligiga bog’liq qo‘zg’alish; 
    b) eshitish nervi; 


    v) vestibulyar nervi; 
    g) bosh miya po’stining chakka bo’lmasi; 
    d) miya apparatiga o’tadi; 
    Vestibulyator sezgi apparati ko’rish bilan bevosita aloqada bo’lib, fazoni mo’ljalga 
    olish (orientirlash) jarayonida ishtirok etadi. Masalan, avtomobil yo’lidan o’tish va 
    hokazo. Bu jarayon patologik holatda ham uchrashi mumkin. 
    Ekstroreseptiv sezgilar intermodal, nospesifik sezgi turkumlariga ham ajratiladi. 
    Masalan, eshitish organi orqali 10-15 sekundga tebranishni sezish mumkin, lekin quloq 
    bilan emas, balki suyaklar yordamida (miya qopg’og’i, tirsak, tizza uchlari) payqash - 

    Download 447,68 Kb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25




    Download 447,68 Kb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    3-Mavzu: Sezgi va idrokning psixologik mohiyati, fiziologiyasi reja

    Download 447,68 Kb.
    Pdf ko'rish