|
Yonuvchi foydali qazilmalar
Pdf ko'rish
|
| bet | 151/157 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 66,04 Mb. | | #150134 |
Bog'liq 7-sinf KIMYO 2022Yonuvchi foydali qazilmalar
Yonuvchi foydali qazilmalar tirik organizmlar
va o‘simliklarning hayot faoliyati va qisman chiri-
shi natijasida hosil bo‘ladi. Bu foydali qazilma-
lar guruhiga neft, gaz va ko‘mir kiradi. Yonuv chi
foydali qazilmalar yoqilg‘i energetika bazasi ning
asosini tashkil etadi va muhim xalq xo‘jaligi
ahamiyatiga ega. Kimyo, metallurgiya, energet-
ika sohalari uchun asosiy xomashyo hisoblana-
di va bu sohalar yonuvchi foydali qazilmalarsiz
faoliyat ko‘rsata olmaydi. Butun dunyoda qazib
olinadigan foydali qazilmalarning 85% yonuvchi
foydali qazilmalarga to‘g‘ri keladi. Neft va gaz
konlari Farg‘ona botig‘idagi Shimoliy Sox, Ja-
nubiy Alamushik, Polvontosh, Chimyon, Sho‘rsu va boshqa joylarda topilgan.
Neft dunyoda eng muhim energiya manbai hisoblanadi va jahon energiya iste’molida
uning ulushi 33,1%ni tashkil qiladi. U yuqori energiya sig‘imdorligi va tashish uchun qulay-
ligi, amalda hech qanaqa almashtirib bо‘lmaydigan energiya resursidir. Neft sanoatning va
transport tizimining rivojlanishida hamda davlatlarning о‘rnini belgilashda asosiy kо‘rsatgich
hisoblanadi.
Tabiiy gaz yer qobig‘ining chuqur qatlamlaridan olinadigan mineraldir. Tabiiy gazdan is-
siqlik berish xususiyati yuqori bo’lgan (1 m
3
gaz yoqilganda 54 400 kJ gacha issiqlik chiqa-
di) arzon yoqilg’i sifatida foydalaniladi. Bu turmush va sanoat ehtiyojlari uchun ishlatiladigan
yoqilg‘ilarning eng yaxshi turlaridan biridir. Bundan tashqari, tabiiy gaz kimyo sanoati uchun
Asosiy tushunchalar
Foydali qazilma koni – ma’lum bir iqtisodiy sharoitda qazib olish foydali bo‘lgan bir yoki
bir necha ma’dan to‘plami.
Foydali qazilma iqtisodiyotda foydalanish uchun son va sifat jihatdan yaroqli bo‘lgan tabiiy
mineral modda.
Qazib olingan foydali qazilmalar
mineral xomashyo deb ataladi.
|
| |
