|
7 sinf ximiya indd
Pdf ko'rish
|
| bet | 19/157 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 66,04 Mb. | | #150134 |
Bog'liq 7-sinf KIMYO 2022Ishning borishi:
Xromatografi ya – moddalar aralashmalarini ajratish va tahlil
qilish, shuningdek, modda larning fi zik-kimyoviy xususiyatlar-
ini o‘rganish usuli. Ushbu fi zik usul kimyogarlarga organik va
noorganik birikmalarni yaqindan kuzatish va ular nimadan ibo-
ratligini aniqlash imkonini beradi.
Bu usul 1903-yilda taniqli rus tadqiqotchisi Mixail Seme-
novich Tsvet tomonidan taklif qilingan. Dastlab bu usulni
M. S. Tsvet adsorbsion tahlil deb atadi (1903-y) va faqat uch
yildan keyin - xromatografi k usul (1906-y) degan nom berildi.
M. S. Tsvet o‘simlik pigmentlarini ajratish uchun xromato-
grafi k usuldan foydalangan. Shu yo‘nalishdagi ilmiy tadqiqotlar
uchun bir necha marta Nobel mukofoti berilgan.
Tarixiy eslatma
Tajriba
etadi. Natijada qog‘oz varag‘i bo‘ylab haqiqiy rangli
xromatogramma hosil bo‘ladi. Nuqtalardan ranglar-
ning tarqalishi shu moddalarning xossalarini aniqlash-
ga imkon beradi.
Kerakli jihoz va moddalar: makkajo‘xori tayo-
qchalari, atir, qopqoqli shisha idish.
1. Makkajo‘xori tayoqchalarini atir tomizilgan idish-
ga soling va uni mahkam yoping.
2. 10 daqiqadan so‘ng, qopqoqni ochganingizda,
hidni sezmaysiz.
Hid qayerga ketdi? Makkajo‘xori tayoqchalarining
g‘ovak moddasi tomonidan atir hidi yutilgan. Rang
yoki hidning bunday yutilishi
adsorbsiya deb ataladi.
Topshiriqlar
24
Zarur jihoz va moddalar:
– laboratoriya shtativi;
– spirtli lampasi;
– voronka;
– shisha tayoqcha;
– kimyoviy stakanlar;
– buyum oynachasi;
– probirka tutqich;
– fi ltr qog‘ozi;
– ifl oslangan osh tuzi;
– distillangan suv.
I BOB. 6-MAVZU.
Amaliy mashg‘ulot. Aralashmalar
tarkibi dan sof moddani ajratish
|
| |
