Xo‘sh, shu fuqarolik holatini qayd etish bo‘limlari
tomonidan berilgan 33 kun muhlat yoshlarimizning bir-
birlarini mumkin qadar bilib olishlari uchun yetarlimi?
Bo‘lajak er-xotinlar bir-birlarini t o l a bilib olishlari
uchun qancha vaqt kerak?
Bu yerda gap biror-bir
buyumni, texnika yoki
kompyuterni emas, odamni bilish haqida ketayapti.
Psixologlarning ta ’kidlashicha, odam bu eng murakkab
bilish ob’ektidir. Uni hech qachon va hech kim mutloq va
batafsil bila olmaydi. Chunki
u har kuni rivojlanishda,
shakllanishda, o ‘sishda, o ‘zgarishda b o ‘lgan murakkab
biologik, fiziologik, psixologik, ijtimoiy psixologik, ijti
moiy jarayonlar, holatlar, xususiyatlar majmuini o‘zida
mujassamlashtiigan eng oliy va shu bilan birga eng mu
rakkab mavjudoddir. Uning sir-sinoatlari koinot sir-asror-
laridan ortiq b o ‘lsa ortiqki, aslo kam emas. Shuning
uchun bir yil, o ‘n yil birga o‘qigan yoki bolalikdan birga
o‘sgan biron-bir o‘rtog‘ingizning xulqida,
xatti-harakati-
da kuzatiladigan ayrim holatlar hozirgacha ham Sizni
hayron qoldirishi yoki odamlar bir umr birga yashab bir-
birlarida kutilmagan holatlami, xulq-atvor ifodalanishini
ko‘rishi mumkin.
Bulardan ko‘rinib turibdiki, odamni to ‘la-to‘kis bilib
bolm aydi. Lekin birga turm ush qurib,
yaxshi yashab
ketish uchun lozim b o ‘Igan m inimum bilimlarga ega
bo‘lish uchun bolajak turmush o‘rtoqlar bir-birlarini qan
cha vaqt bilishlari kerak? K o‘pchilikda «qancha ko‘p
bo ‘lsa shuncha yaxshi-da», degan javob xayolga kelishi
mumkin. Haqiqatan ham, nikohgacha tanishish mudda-
tining qisqaligi — maqsadga muvofiq emas. Bizning
o‘tkazgan tadqiqotlarimiz oila qurgunga qadar bir-birla
rini bir oy va undan kam vaqt bilgan er-xotinlar miqdori
ajrashib ketgan er-xotinlar orasida ko‘pchilikni tashkil qi-
lishini ko‘rsatdi. Shuningdek,
bir-birlarini oila qurgunga
qadar 5—10 yil va undan ko‘p vaqt bilishlari ham bo‘lajak
er-xotinlarga bir-birlariga nisbatan hissiylikning o lm as-
lashib qolishiga oUb kelishi ham mumkin ekan.
Psixologik adabiyotlarda bolajak er-xotin sifatida
bir-birlarini yarim yildan bir yilgacha bilish eng maqbul
muddat deb ko‘rsatiladi. Bu vaqtda yigit-qizlar bir-bir-
lari haqida nisbatan bilish mumkin bolgan bilimlar,
m a’lum otlar minimumiga ega bolishga ulgurishlari
107
mumkin. Albatta bu vaqtni
ham ideal vaqt deb hisoblab
bo'lmaydi. Bu yerda muhimi yoshlar bir-birlarini qan
day jadallikda, qanday maqsadda, qanday vosita, usullar
yordamida va qanday «ko‘z» bilan o ‘rganishligidadir.
M a’lumki, sevishganlar nafaqat bir-birlariga, hatto
olamga ham «rangin ko‘zgu» orqali qaraydilar. Sevik-
lisining hatto
kamchiliklari, nuqsonlarini ham fazilat deb
qabul qiladilar. To‘ydan keyin esa hatto ayrim fazilatlar
ham kamchilikdek ko‘rinadi. Shuning uchun yoshlarimiz
bir-birlariga (ayniqsa, kamchiliklariga) to'ydan oldin
ikkala ko’zlari bilan, to ‘ydan keyin esa yarimta ko‘z bilan
qarashlari lozim. Ya’ni to ‘ydan oldin bir-birlarini yaxshi
lab, sinchiklab o‘rganishga va to ‘ydan keyin ayrim kam
chiliklariga ham e ’tibor bermaslikka odatlanishlari lozim.
