50
edi. U besh rohib bilan qishloqma - qishloq kezib yuradi. Ko‘p vaqt bu rohiblarga
hamrohlik qilib, ularning yo‘llarida ma’lum maqsad yo‘qligini, bu yo‘l o‘z oldiga
qo‘ygan maqsadi – insoniyatni azob uqubatdan qutqarishga olib bormasligini
anglaydi va rohiblar jamoasidan ajraladi.
U chakalakzor o‘rmonlarda kezib, charchab bir daraxtning tagida dam olish
uchun o‘tiradi va o‘zicha, to haqiqatni topmaguncha shu erdan turmaslikka qaror
qiladi.
Bu o‘tirishning 49-kuni uning qalbidan “Sen haqiqatni topding” degan sado
keladi. Shu paytda uning ko‘z oldida butun borliq namoyon bo‘ladi. U hamma joyda
shoshilinch qayoqqadir intilishni ko‘radi. hech bir joyda osudalik yo‘q edi. Hayot
nihoyasiz uzoqlikni ko‘zlab o‘tib ketayotgan edi. Inson aqli etmas bir kuch. Trishna
- yashash, mavjud bo‘lish umidi barchani tinchini buzar, halok qilar va yana qayta
yaratardi. Mana endi Budda kimga qarshi kurashish kerakligini angladi. Shu ondan
u Budda – “nurlangan” deb ataldi. U tagida o‘tirgan daraxt esa – “nurlangan daraxt”
- Botxa deb atala boshladi.
Budda o‘zining birinchi da’vatini Varanasi yaqinidagi Rishipatana bog‘ida,
o‘zining besh rohib do‘stlariga qildi va ular uning birinchi shogirdlari bo‘ldilar.
Shu kundan boshlab Budda o‘z shogirdlari bilan qishloqma-qishloq yurib o‘z
ta’limotni tarqatib, o‘ziga yangi izdoshlar orttiradi. Budda 40 yil davomida o‘z
ta’limotini Hindistonning turli joylariga etkazadi va 80 yoshida Kushtnagara degan
joyda dunyodan o‘tdi. Uning jasadi, hind udumiga ko‘ra, u erda kuydirilib, uning
xoki 8 ta budda jamoalariga bo‘lib yuborildi va har bir jamoa uni dafn etgan joyida
ibodatxona barpo etishgan.
Buddaning hayoti haqida turli afsonalar ham to‘qilgan. Bu afsonalarda
aytilishicha, Budda ko‘p yillar davomida Er yuzidagi turli mavjudotlar qiyofasida
qayta tug‘ilgan: 84 marta ruhoniy, 58 marta podshoh, 24 marta rohib, 13 marta
savdogar, 18 marta maymun, 12 marta tovuq, 8 marta g‘oz, 6 marta fil, shuningdek,
baliq, qurbaqa, kalamush, quyon kabi qiyofalarda qayta tug‘ilgan. Jami 550 marta
qayta tug‘ilgan. U doimo qayerda, qay qiyofada tug‘ilishini o‘ziga o‘zi belgilagan.
So‘nggi marta uni xudolar insoniyatni to‘g‘ri yo‘lga boshlashi uchun inson
qiyofasida yaratganlar. Bu afsonalarning ba’zilariga ko‘ra, Er yuzida Gautamaga
qadar 6 ta budda o‘tgan. Shuning uchun buddaviylikning ba’zi muqaddas joylarida
7 ta ibodatxona barpo etilgan. 7 ta Botxa daraxti o‘tkazilgan. Ba’zi afsonalar 24 ta
Budda avlodi o‘tgan desa, ayrimlari minglab Buddalar o‘tgan deb da’vo qiladi.
